Yasa (Yasag) terimi Eski Türkçede kanun anlamına gelen Türkçe bir kelimedir. Moğol istilasından sonra bu terim, islam tarih ve etnografya, edebiyatına, yol ve törü, töre yerine geçmiş ve genel bir yayılma göstermiştir: "Kök Türkler, Hakanlılar ve Selçuklular devrinde, kanun ve nizam ifade eden törü,-türe teriminin yerini tutmuştur. Ahdülkadir İnan, Yasa kelimesinin Kültigin yazıtında geçtiğini, kelimenin Türkçe olduğum! belirtmektedir. Bu yazıtta aynı zamanda Türkler arasında Tanrı anlayışının yüksek anlamı da dikkati çekmektedir: "Öd Tengri yasal' kişi oğlu kop ölügli töremiş." (.Zamanı Tanrı takdir, tanzim eder, kişi oğlu ölmek üzere yaratılmıştır.) cümlesindeki "yasal''' (yapar, tanzim eder) kelimesi de "yasa" kökünden teşkil edilmiş hir kelimedir.Moğol devrinden önce yazılmış eski bir Uygurca metinde "nizam" ve "kanun" anlamına gelen "yasak" kelimesi bulunmaktadır!. "Abdülkadir İnan, Yasa'nın Çengiz Han'ın icadı olmadığını, bunun "eski Türk hakanlıklarında yürürlükte olan ve şifahi olarak nesilden nesile intikal eden törü ve kaidelerden başka birşey olmadığını belirtiyor. Yasalar, töreler, kurultaylarda gözden geçiriliyor, bazen gerekiyorsa katmalar yapılıyor. Yasadaki, Töredeki kurallar N "efsanevi Türk Hakam Oğuz zamanından kalmış olduğuna inanıl dığı üzerinde durulmaktadır. En az 2500 yıldan beri süregelen Türk Töresi gittikçe toplumsal müesseseler haline gelmiş ve Kök Türklerin ünlü kağanı aracılığıyla Türk milletine törenin yüceliği, köklü oluşu belirtilmişti. Bilge Kağan (Ö.734) sarsılan ve bozulan milli birliği yeniden kurmak için Çinlilerle savaşmış ve onları ordularıyla yenmişti. Yuluğtekin'nin kalemiyle, Bilge Kağan'm ölümünden bir yıl sonra 735 yılındaki Anıt'ta Türklere seslenirken Töre kelimesini kullanıyor ve ona büyük önem veriyordu: "Ey Türk Oğuz Beyleri, milleti, İşitin: Yukarıda Tanrı Basmasa (Mavi gök çökmezse), aşağıda yer delinmese(yağız toprak), Türk milleti, (senin ilini, (senin) töreni kim bozar '! (Bozabilir?) Ey Türk milleti, titre, kendine dön!

Author:

İbrahim Sarı

Türler:

#1,910 Hukuk türünde #3,204 Kültür türünde

Estimated Reading Time: 4 hrs. 34 min.Page Number: 161Publication Date: 2017Publisher: Nokta Yayınları

Country: TürkiyeLanguage: TürkçeFormat: E-kitap

Similar Books

See All

Reklam

Book Statistics

528gösterim

About the Author

İbrahim SarıYazar · 8 books

Trabzon’da doğdu. GÜM, Gırgır, Fırt, Avni, Dıgıl ve çeşitli mizah dergilerinde çalıştı. Sabah gazetesinin çıkardığı çocuk dergilerinde yönetmenlik yaptı. Yine Sabah gazetesinde günlük siyasi ve komik karikatürler çizdi. “Pijama Ailesi” ile 2006 yılında Milli Olimpiyat Komitesi tarafından verilen “Fair Play” ödülünü aldı. Yurtdışında çocuk kitapları resimledi. Halen Sabah’ın pazar ekinde ve Sabah Avrupa’da “Pijama Ailesi”ni çiziyor. Pijama Ailesi çizgilerinden derlediği Yaşasın Tatil, Yollarda, Kim Tutar Bizi, İçim Kıpır Kıpır adlı kitaplarının yanında yazısız karikatürlerden oluşturduğu İşte İnsan, karikatür çizimine yönelik Nasıl çiziyorum? ve illüstrasyonlarını çizip derlediği Ünlülerle 365 Gün kitapları yayımlandı. Sabah gazetesi grafik servisi yönetmeni de olan Sarı, evli ve iki çocuk babası.