Erzurum, 16 Şubat 1916'da Rusların eline geçti. Bundan üç gün ünce Ruslara tutsak düşmüştü Teğmen Mehmet Arif Ölçen. Rusya'nın içlerinde, Varnavin kasabasında, Vetluga Irmağı kıyısında, üç yıl sürdü tutsaklığı. 1918'de, Varşova yoluyla İstanbul'a gelinceye değin, Rus halkıyla yaşadıklarını, 1917 devriminin en sıcak günlerini, Vamavin'den kaçışına değin yaşadıklarını bir deftere yazdı. Mehmet Arif, 1958'de öldü. Oğlu Ali Nejat Ölçen, babasının ölümünden 28 yıl sonra anı defterini buldu, eski yazıyı öğrenip okudu. Defterindekiler, salt bir askerin anıları değildi. Birbirine her açıdan yabancı insanların, savaş yıllarındaki düşmanca duyguları aşıp nasıl kaynaştıklarının belgesiydi. Ali Nejat Ölçen, titiz bir çalışmayla, 1. Dünya Savaşında Kafkas Cephesiyle ilgili bilgileri de ekleyerek anıları yayıma hazırladı. Ve bir yazarın ilk ve tek kitabı olarak, ölümünden 36 yıl sonra yayımlanan bu anı-roman çıktı ortaya.
