Tokadı yiyince, bilinç öyle bir ezilir ki, pestile döner. Bana en çok dokunan, suçlu olsam da olmasam da her zaman bir çeşit tabiat kanununa uyar gibi, herkesten önce kendimi suçlu görmemdi.
Sıradan bir pazar gününü at yarışlarında geçirirken, belki de ilk kez burjuva ahlakından saparak "suç" işler. Böylece yeniden "hissetmeye" başladığını, kötücül ve ateşli hazları olan gerçek bir insan olduğunu fark eder. Içindeki haz dolu esrime, aynı günün akşamında onu gece aleminin son atıklarının arasına, "hayatın en dibindeki lağımlara" sürükleyecek, varış noktası ise ruhani bir uyanış olacaktır.
"Geçen gün benim hanım, bir tiyatroya bilet almıs Baskomserim. Şu Shakespeare'in oyunlarından biri. Biraz sıkıldım ama bir laf vardı, çok etkilendim. Oyuncu şöyle diyordu
bir sahnede: 'Cehennem boşalmış, şeytanlar aramızda.' Aynen öyle Başkomserim, bunların hepsi şeytan, cehennemden kaçıp aramıza sızmış iblisler. O yüzden bunlara acımayacaksınız...
Bıkkınlık ve umutsuzlukla konuşuyordu, tartışmayı sürdürmenin manası yoktu. Zaten anlatsam da asla anlamayacaktı, cehennemden kaçtı dediği o şeytanların da aslında birer kurban olduğunu.
Suçluluk dediğin gecenin bir yarısı seni uyanık tutardı ya da eğer uyumayı başarmışsan rüyalarını zehirlerdi. Suçluluk, mutlu anların hepsinin içine öylece dalar kulağına keyif almaya hakkın olmadığını fısıldardı.
Korku cezadan fenadır. Çünkü ceza elle tutulur birşeydir ve o dehşet verici belirsizlikle, o korkunç ve sonsuz gerginlikle kıyaslandığında çok daha ağırdır.
Bu andan sonra, sorumluluğu yalnızca ağırlaştı, başkalarının suçunu da kendi üstüne aldı, diğerleri kadar suçlu o da, hatta onlardan daha suçlu çünkü adaleti yerine getirmek elindeydi ama hiçbir şey yapmadı.
"Suçluluk; kendi geçmişinizi, şimdiki zamanı veya geleceğinizi bir başkası uğruna değiştirmek için duyduğunuz baskıdır. Bu baskı sizin; isterseniz ondan kurtulabilirsiniz."
Suçluluk hissi yaşam gücümüzü pek çok yönden dondurabilir.
Hem de bunu üstlenmediğimizde veya çözümlemediğimizde, çocuklarımıza ve hatta onların çocuklarına kadar uzanabilir..