Dün akşam Nahid Sırrı Örik'in Sultan Hamid Düşerken isimli kitabını okumaya başladım. Bu vesileyle size bir listeden bahsetmek istiyorum. Mutlaka bilenler vardır fakat bilmeyenler için de faydalı olabilir. 2017 yılında akademisyenler, yazarlar ve edebiyatçılardan oluşan bir ekiple Türk edebiyatının en iyi 100 romanı belirlenmiş. Biliyorum bu
1950'li yıllarda göçler ve inşaatlarla çehresi hızla değişen İstanbul Gurbet Kuşları'nın acımasız toprağıdır. Ekmek Kavgası uğruna İstanbul'a göçmüş Anadolulular bu değişim rüzgarından nasiplenmeye çalışan açgözlüler ve kendini bu insanların sırtına basarak dönüştüren sistem, İstanbul kadar yaşamın da rengini degistirmektedir.
Orhan Kemal'in kitapları bir okurun hayatta rastlayabileceği çok nadir hazineler arasında yer alır. Çok az yazar okurun dünyasında onun kadar iz bırakır, okurunu onun kadar biçimlendirir.
Türkiye'nin yakın geçmişine ve onu takip eden şimdisine gerçekçi bir gözle bakabilmek için Gurbet Kuşları mutlaka okunması gereken kitap.
İyi okumalar
Gurbet KuşlarıOrhan Kemal · Everest Yayınları · 20201,077 okunma
Öncelikle kitabın oldukça akıcı bir dili var, okuyucuyu içine çekiyor, asla yormuyor. Bereketli Topraklar Üzerinde (okumadım) kitabının baş karakteri Yusuf burada ana karakterimizin babası olarak kitaba sonradan dahil oluyor. Kitapta dönemin siyasi çatışmaları açık bir şekilde gözler önüne seriliyor. Varlıklı İstanbul eliti ve fakir Anadolulu'nun çatışması çok açık ifade ediliyor. Yeşilçam filmi izliyormuş gibi hissediyorsunuz demek biraz yanlış olur, 20 saatlik bir Yeşilçam filmi dersek daha doğru olacaktır bence. Kitaplar her zaman filmlerden daha güzeldir.
Hem bu güzel hikaye için hem de Türkiye'nin yakın tarihini anlamak için okumanızı öneririm.
Orhan Kemal'in okuduğum ilk kitabi idi, umuyorum ki son olmayacak :)
Gurbet KuşlarıOrhan Kemal · Everest Yayınları · 20201,077 okunma
DP'nin iktidara geldikten sonra aldığı ilk karar ezanla ilgiliydi. 1941 de Türk ceza Kanunu'na eklenen 526. Maddeye göre müezzinler ezanı Türkçe okumak zorundaydılar.
DP, itinayla Ramazan ayının başlamasından bir gün önce TBMM'ye getirdiği bir kanunla 526. Maddeyi Türk Ceza Kanunu'ndan çıkardı ve böylelikle ezanın Arapça
1950'li yıllarda Anadolu'dan İstanbul'a iş için gelen İflahsızın Mehmet'i merkez alarak, o yılların yaşam koşullarını, toplumsal değişimini anlatan bir roman. Kitabın kahramanı olan İflahsızın Mehmet, yazarın tanınmış romanı 'Bereketli Topraklar Üzerinde' nin İflahsız Yusuf'unun oğludur. Bu anlamda devam romanı gibi düşünülse de sıralı okunması gibi bir durum da söz konusu değildir.
İflahsızın Mehmet babası gibi uyanık bir insan olup gurbette okuma yazmayı ve duvarcılık zanaatını kısa zamanda kavrar. Mert ve namuslu bir insan olan Mehmet, babası ve kardeşlerini de İstanbul'a çağırır, böylelikle el ele verip daha güçlü olacaklardır. Ancak evdeki hesap çarşıya uymaz, baba oğulun arasına babadan kaynaklı bir çekememezlik girer. Yollar ayrılma noktasına gelir.
Romanda taşra kökenli işçi emekçi kesiminin hayatlarının yanı sıra, taşralılıktan zenginleşip sınıf atlayan, iktidar çevresine yanaşan kesimlerin de ilişkileri mercek altına yatırılıyor. Son derece akıcı bir eser. Orhan Kemal'in bütün eserleri gibi emekçi kesimin gözünden ve onların tarafından bakan bir kitap.
Gurbet KuşlarıOrhan Kemal · Tekin Yayınevi · 19951,077 okunma
Gurbet Kuşları, Orhan Kemal'in Bereketli Topraklar Üzerinde ile birlikte en etkileyici kitabı.
1950'lı yıllardaki köyden kente göçü merkezine alan eser, taşradan gelenlerle şehirde yaşayanların "çatışması" şeklinde okunabileceği gibi, "yabancıya karşı duyulan" korkunun İstanbul özelinde belki de halen devam eden yansıması olarak da okura ayna tutuyor.
Roman, göç mefhumu üzerinden güncelliğini yakalasa da, bence en güçlü yanı şurası: Şehire gelen de şehir de biraz tutunup yükselmek isteyen de başkalarına "hava atmak" başkaları nezdinde itibar kazanmak istiyor.
Romandaki karakterler birbirine güvenmiyor.
Büyük şehir, "insanın cin" olduğu, insana "güvenilmemesi gereken" bir mekan olarak resmediliyor. Ancak bunun karşısında "köy güzellemesi" yapılmıyor. Köyde de yalan, kandırma görülebiliyor. Bu nedenle Gurbet Kuşları, köy - şehir çatışmasını aşan bir okuma vaat ediyor.
Babanın oğula düşman olduğu kesildiği bu iklimde asıl mücadele, ne şehirle ne de şehirliyle. Asıl mücadele, sert bir dönüşüm geçiren şehirdeki "hayat mücadelesi, geçim derdi."
Geçim derdine düşen sıradan insanların güvenilecek hiçbir dalı olmaması, yönetici tabakanın kendi küçük işleri dışında hiçbir gerçek meseleyle ilgilenmemesi romanın toplumsal anlamda güçlü yanı.
Gurbet KuşlarıOrhan Kemal · Everest Yayınları · 20201,077 okunma
#SPOİLER İÇEREBİLİR#
Adından da anlaşılacağı üzere gurbet hikayesinden bahsediliyor. Orhan Kemal'in daha önce okuduğum Bereketli Topraklar Üzerinde adlı kitabında Çukurova'ya iş göçünden bahsedilirken bunda İstanbul'a göçten bahsediliyor diye düşünürken isim benzerlikleri dikkatimi çekti. Daha sonra baş karakterin, Bereketli Topraklar Üzerinde adlı kitapta Çukurova'ya giden İflahsızın Yusuf'un oğlu Memed olduğunu fark ettim. Devam kitabı gibi aslında ama bağlantı çok fazla değil, illaki sırayla okunmasına gerek olduğunu düşünmüyorum.
Bu kez, Yusuf'un oğlu sılaya gitmek zorundadır. Ama bir hısmının tavsiyesiyle o babasından farklı bir yol izleyip İstanbul'a, daha büyük bir şehre, gitmeye karar verir. Ama işler istediği gibi gitmez. Yine de pes etmeyip babasının oğlu olduğunu kanıtlamak için çabalar; ustalık edinir, okuma-yazma öğrenir, evlenir ve babası ile kardeşlerini yanına çağırır. Babası geldiğindeyse oğlunun bambaşka birine dönüştüğünü fark eder (sanar). Egosunun okşanmaması, oğlunun daha büyük adımlar atıp şehirdeki yeni dünyayı ve insanları tanıması ile birlikte babasının aslında saf, cahil biri olduğunu fark etmesi aralarını açar; baba-oğul üzerinden bir nevi kuşak çatışması yaşanır.
Kitap bir yandan da dönemin siyasi ortamı (CHP-DP tartışmaları) ve bunun halka yansıması; köyden kente göçü, etkilerini, halkın bu duruma tepkisi gibi o dönemde yaşanan olayları etkileyici ve sürükleyici bir dille aktarıyor. Beğenmediğim tek şey sonunun yarım bırakılmış hissi vermesiydi. O son böyle güzel bir kitaba olmadı çok daha iyi bir sonu hak ediyordu bence :/
Gurbet KuşlarıOrhan Kemal · Everest Yayınları · 20201,077 okunma
Toplumcu-Gerçekçi türünün önemli isimlerinden Orhan Kemal'in 'Gurbet Kuşları" ,eserin yazıldığı dönemdeki sosyal çevre,toplum yapısı,çarpık ve çirkin ilişkiler ağı odağında bizlere sinema tadında bir roman sunuyor.Sinema demişken eserden uyarlanan yeşilçam filmi ,kitap ile çok alakalı değil.Bu sebeple eseri okumanızı tavsiye ederim.Orhan Kemal bizlere ,sanki bir film seyrediyormuşcasına ustalıkla kalemini konuşturmuştur.Kitap yazarın "Bereketli Topraklar Üzerinde"eserinin devamı niteliğinde.Birbirinden bağımsız olsalar da önceki kitabın karakterlerinden İflahsızın Yusuf'un Çukurova'dan köyüne dönmesi ve yıllar sonra oğlu Mehmed'in İstanbul'a çalışmaya gelmesi sonrası geçen olayları kapsıyor.Sadece toplumun değil,bireylerin, bağnazlık,yalakalık ve cahillikten kaynaklı sergiledikleri olumsuz ve hezeyan verici tabloyu da bizlere anlatıyor.Okunması gereken çok iyi eserlerden biri olarak tavsiye ederim.