İttihat ve Terakki'nin doğuşu hikayesi, hem basit, hem karışıktır. Daha doğrusu Abdülhamit'e karşı reaksiyon, direniş ve örgütlenme, hiç bir zaman tam, bütün, otoriter ve birlik bir teşkilat haline gelmedi. Ama mücadeleye karışanlar, oldukça çoktur.