Platon, M.Ö 399 yılında Atina devleti tarafından yargılanarak ölüme mahkum edilen Sokrates'in öğrencisidir.Kitapta da hocasının idealindeki (aynı zamanda kendisinde ideali olan) devleti anlatmaya çalışmıştır. Bu bakımdan kitabı okumadan önce Sokrates hakkında azami bilgiye sahip olmak gerektiğini söyleyerek başlayayım.Bütün hayatını felsefeye
Platon'un bu büyük eseri, üstadı Sokrates'in bir misafirlikte hazır bulunanlarla kurduğu diyaloglardan oluşuyor. Platon'un o gün gerçekleşen bu uzun diyaloğu tamamıyla aklında tutması mümkün olmasa da kanımca Sokrates'ten uzun yıllar öğrendikleri çerçevesinde hocasının konuyla ilgili fikirlerini toparlamış. Bu yönüyle Şems-i Tebrizi'nin fikirleriyle şekillenen Mevlana'yı andırıyor. Kitap boyunca ideal bir devletin yöneticileri, askerleri, eğitimi, sanatı nasıl olmalı, sorusunun cevabı aranıyor. Bazı fikirleri Hitler'in uygulamalarını hatırlatıyor (Nazi üretme çiftlikleri vb.) Bu fikirler tabii okurken rahatsız ediyor. Bir diğer dikkatimi çeken nokta Sokrates'in şiire karşı olumsuz bakış açısı oldu. Ben sırada Farabi'nin El-Medinetül-Fazıla adlı eserini, Thomas Moore'un Ütopia adli eserini okuyacağım. Farklı dönem ve fikir dünyalarını karşılaştırma adına tavsiye edebilirim. Günümüzden 2400 yıl kadar önce yazılmış olsa da günümüze bakan pek çok çarpıcı fikirleri olması yönüyle şunu söyleyebilirim: Zaman ihtiyarlar fakat fikirler zamanı aşar, yeni zihinlerde yeni biçimlere bürünerek varlığını sürdürür. İyi okumalar.
Devlet uzun zamandan beri okuma listemde olmasına rağmen cesaret edip başlayamadığım eserlerden biridir.Okunuşuna ve anlaşılmasına dair yakın çevremden duyduklarım, kitapla ilgili yorumlar ve çevirileri ile ilgili eleştiriler benim kaygılarımı artırmıştı doğrusu.
Ancak İş bankası Hasan Ali Yücel Klasiklerinden Sabahattin Eyüboğlu ve M.Ali Cincoz
Platon'un Filozof Yöneticilerine,
Makyavelli'den politik telkinler..
Platon, ortak yaşam alanlarının daha yeni yeni dizayn ve imal edildiği, Yunan kent şehirlerinin idaresi için ideal yöneticileri, yine kendi idealar dünyasında kurgulamıştı.
Hocası Sokrat'a:
"Bir şehrin söylem düzeyinde ortaya çıkışını
öneriyorum" dedirtmesi, tekerleklerin dönmeye başladığın andır.
Şehrin(Polis), kurum, kanun ve koordinasyon
yapılarının oluşmadığı bir çağ ve ortamda
Platon, davasında pekala haklı olabilirdi.
Ya 1800 yıl sonra, Machiaevelli de Platon'da
olmayan ne vardı?
Tabii ki Devlet.
Machiaevelli, artık spekülasyonlarla, bir devletin yönetilebileceği(yöneticinin niteliğindenbağımsız olarak) varsayımını, fiili tecrübeleriyle yenidendüzenleyebilecek düzeydeydi.
Artık, asıl mesele, "bir şehri oluşturmak değil" hali hazırda varolan bir şehri idare ve muhafaza etmekti ve bu uğurda her yol mübah olabilirdi.
Vicdana karşı aklı,
sevgiye karşı korkuyu da tercih etmek pekala
bütünün dirliği ve düzeni için tercih edilmeliydi..
Machiaevelli'nin salık ettiği telkinler manzumesi,
Leviathan'a kadar hakkettiği değeri göremedi..
...
Platon'un yazdığı ve Platon'un "ideal devlet"nin anlatığı bu kitap. Felsefi diyagramlar ile yazılmıştır. Siyaset felsefesi için çokça önemli olan bu kitap bize "ideal devlet nasıl olmalıdır?" Sorusunu sorduruyor.
Biraz ağır bir kitap felsefeye yeni başlayanların anlayarak okuması zor ama oldukça iyi ve güzel bir kitap. Platon; bir devletin nasıl olması gerektiğini en ince detayına kadar anlatmış ve bir ideal devletin nasıl düşünülmesi gerektiğini bizlere göstermiştir.
Sokrates'in öğrencisi olan Platon'un Devlet'i. Baş karakteri Sokrates olan,bir şenlikte dönerken karşılaştığı bir grup ile sohbete başlamalarıyla gelişen konuşmaları içeriyor kitap.On bölümden dahası on kitaptan oluşuyor.
Başta yaşlılık,doğruluk,iyilik hakkında sohbetleri ilerlerken ideal bir devletin nasıl olması gerektiği,kişiler,iş ayrımları derken ütopik bir devlet düzeni geliştiriyorlar.Bu devlet düzeninde kişilerin rolleri,çocukların yetişmesi hatta hangi şarkıların dinleneceğine kadar konuşup,tartışıyorlar.Daha sonra devlet ve yönetim sistemleri hakkında ayrıntılı bir tartışmaya giriyorlar.Filozofların devlet için önemi, savaş sistemleri ve daha birçok konuyu elden geçiriyorlar.Ve kitap böylece konuşmalar şeklinde ilerliyor.
Sokrates hariç karakterlerin tamamı zaten oldukça geri plandaydı. Ki böyle olması gerekli verilmek istenen Sokrates'in düşünceleri.Fakat Adeimantos karakteri beni rahatsız etti fikirlerini açığa kavuşturamayan ve hep tekrar eden bir karakterdi.Devet felsefeye başlamak isteyenlerin başlangıç kitabı olmak için oldukça elverişli.Akıcı ve sıkmayan bir kitap. Fakat filozofların en büyük korkuları anlaşılmamak değil anlaşılmaktır sözünü tam olarak hissettiğim bir eser oldu