youtu.be/SWrcn1X1TBI
Platonun mağara alegorisi yayında
Platon û Alegorîya wî Şikeftê di weşanê de ye
Kişisel okurluk tarihimdeki en büyük vasatlığım; şüphesiz ki 
Fyodor Dostoyevski okumaya 
Karamazov Kardeşler’den başlamaktı. Bu akıl almaz bir meydan okumaydı bunun altından kalkamamıştım. Ve haliyle Dostoyevski’yi “anlaşamadığım yazarlar” kervanına katmıştım. Halbuki 
Lev Tolstoy okumayan en ince en basit klasiklerinden başlayıp adım adım 
Anna Karenina’ya yürümüştüm. Temelleri sapasağlam bir bina gibi inşa etmiştim Tolstoy evrenimi. 1000 sayfalık Karenin’i bile bitirdim artık önümde kimse duramaz deyip bodoslama girdim Karamazov’ların ormanına ve çıkamadım. Yetmezmiş gibi bir de uçurum soktum Dostoyevski ile arama.
Bu akşam yine Karamazov Kardeşler’den çizdiğim satırlara gömüldüm. En çok da “Büyük Engizisyoncu”da çizdiklerime. Kendimi inşa etme yolculuğumda her bunaldığımda yaptığım gibi. Sanki zaman tersten akmış da 
Étienne de la Boétie’nin, 
Platon (Eflatun)’un, 
Sokrates’in, 
Marcus Aurelius’un öğretileri bu kesitten doğmuş gibi. Ne zaman okusam aynı şeyi söylerim; Eğer koca bir insanlık tarihini birkaç sayfaya sığdırmak gerekseydi bir Karamazov Kardeşler’deki Büyük Engizisyoncu bir de Platon’un mağara alegorisi buna yeterdi.
Ve bir Büyük Engizisyoncu bana yetti Dostoyevski’yi gönlümün tahtına oturtmaya. Koca 1000 sayfada hakkı ile anlayabildiğim belki tek bölümdü. Vakit var hala, ve sabrım da var, kaderin ilmeklerinden birinde Dostoyevski ile yollarımızın yeniden kesişeceği günleri beklemeye. İyi okurlar bilir, okumak her zaman yazarla buluşmak demek değildir.
Her birimizin görebildiği tek şey kendi gölgelerimizdir.
Palahniuk Günce kitabında şöyle yazıyor: İnsanlar hayatlarını beyinlerinin sol tarafıyla yaşarlar.
Ancak kişi aşırı derecede acı hisseder, üzülür veya hasta olursa, bilinçaltı bilince sızabilir. Biri yaralandığında, hastalandığında, yas tuttuğunda veya depresyona girdiğinde beynin sağ kısmında bir anda bir flaş patlar ve kısa bir süreliğine ilahi esine ulaşma imkanı sağlar.
Ani esin patlaması.
Bir anlık kavrayış.
Fransız psikolog Pierre Janet, bu durumu, “zihinsel eşiğin alçalması” olarak adlandırıyor. Alman filozof Carl Jung’a göre bu durum bizi evrensel bilgiye ulaştırıyor.
Platon’a göre hiçbir şey öğrenemeyiz.
Her şey bize sadece hatırlatılır. Yeterli miktarda stres, iyi veya kötü, aşk veya şekilde asla sahip olamayacağımız fikir ve yetenekler bahşeder. Nietzche ve üçüncü safhadaki frengi hastalığı.
Mozart ve üremi hastalığı.
Paul Klee ve deri sertleşmesi yüzünden eklem ve kaslarının büzülmesi.
Frida Kahlo ve bacaklarının kanayan yaralarla kaplanması. Bronte kardeşler ve tüberküloz.
Mark Rathko ve intiharı. Flannery O’Connor deri veremi.
İlham; hastalık, yara ve delilik ister.
Eski ressamlar küçük ve karanlık bir odada oturup, minik bir pencerenin dışında, parlak güneşte duran şeylerin suretlerini resmederdi.
Plato’nun mağara alegorisi gibi, değil mi? Jung, bir çalışmasını gölge çalışması olarak adlandırdı.
Asla başkalarını göremeyiz, gördüğümüz tek şey onların üzerine vuran kendi özelliklerimizdir dedi.
Gölgeler.
Yansımalar.
Kendi çağrışımlarımız.
Her birimizin görebildiği tek şey kendi gölgelerimizdir.