"1919 senesi Mayıs'ının 19. günü Samsun'a çıktığım gün
Genel vaziyet ve manzara:
Büyük Harbin uzun seneleri zarfında, millet yorgun ve fakir bir halde. Millet ve memleketi Harbi Umumi'ye sevk edenler, kendi hayatları endişesine düşerek, memleketten firar etmişler."
Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk