Mustafa Kemal’de kendisine verilen vazifenin ötesinde bazı atılmalar ve fedakârlıklarla örülen bir kişilik görülür. Mesela Trablusgarb Savaşı’ndaki gönüllülüğü ortadadır yahut istese Birinci Dünya Savaşı’nı da Sofya’da ataşemiliter olarak tamamlayabilirdi, çünkü Bulgaristan zaten müttefikimizdi. Mustafa Kemal ise ısrarla yazışarak muharebe hakkını istiyor. “Arkadaşlarım ateş hattındayken burada kalmam doğru değil" diyordu. Kendisini cepheye tayin ettirmiştir. Burada hırslı bir kumandanın, yerinde duramayan bir dâhinin Sofya’dan kurtulma sancıları vardır.
Enver, onu görmeyi reddettiğinde de ona acı bir mektup yazdı.
Üçlü yönetim onu bir baş belası olarak görüyordu. Tehlikeli değildi. Hiç kimse ona yardım etmediği gibi, onu dinleyen de yoktu; kimsenin onunla yapacak işi yoktu.
Gene de baş belasının biriydi. En iyisi yoldan çekilmesi olacaktı.
Fethi elçi olarak Sofya’ya gitmişti. Mustafa Kemal’le o,
Bu arada ağır ağır akan zamanla birlikte Dünya Savaşı da yaklaşıyordu. Sırbistan sınırında Arşidük öldürüldü. Bütün büyük uluslar savaşa girmişti. Bulgaristan tarafsız kaldı ve Sofya bir çöl gibi ıssızlaştı.
Mustafa Kemal, Sofya’da kendi kendini yemekteydi. Pek çok Türk gibi o da Türkiye’nin hangi tarafın kazanacağını görene dek bekleyip daha sonra karar vermek üzere tarafsız kalmasının en akılcı tutum olacağını düşünüyordu.
Fakat karar verilmiş ve Türkiye savaşa girmişti. Bütün diğer subaylar gibi Mustafa Kemal de savaşın birkaç hafta içinde biteceği kanısındaydı. Bu haftalar da akıp geçmekteydi. Sabırsızlıktan deliye dönmüştü. Yıllardır bu işin eğitimini aldığı ve çalıştığı halde fırsatlar elinden kayıp gitmekteydi. Enver’e telgraf çekip bir kumandanlık istediyse de nazik fakat kesin bir dille kendisine ihtiyaç duyulduğu yerde, Sofya’da kalması gerektiği emrini aldı. Yine telgraf çekti, ancak, bu kez yanıt alamadı. Arkadaşlarına gönderdiği mektup ve mesajlardan da hiçbir sonuç çıkmıyordu; Fethi de ona yardım edemiyordu.
Haftalar aylara dönüştü. 1915 Şubatı’na gelinmişti bile. Mustafa Kemal, olayların dışında kalmaktansa izinsiz olarak Sofya’dan ayrılıp savaş içinde görev almaya karar verdi. İstanbul’dan onu göreve çağıran emir geldiğinde, eşyalarını toplamıştı ve yol planlarını hazırlamaktaydı.
O zaman bir süredir Sofya’dan kendisine bir komutanlık için başvurmakta olan Mustafa Kemal’i hatırladı. Aleyhinde bir akım varsa, Mustafa Kemal’i kırmak pek akıllıca olmazdı. Emretti, ona kuruluş halinde bulunan 19. Tümen komutanlığını verdiler. Rastlantı sonucu, Gelibolu’ya çıkarma yapan İngiliz kuvvetleri Anafartalar’da bu tümenle karşılaşacaklardı. Tümen komutanı olarak Çanakkale Savaşı’na giren Mustafa Kemal, daha sonra burada kolordu, ordu ve ordular grubu komutanlığı da yapacaktı.
İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
Miti’ye aşık olmuştu.
Kavuşmaları imkânsızdı
Bavullarını topladı.
Kırık bir kalple Sofya’dan ayrıldı.
Anlat bana doğduğum şehri, Nazım.
Sofya’dan pek küçükken çıkmışım
ama Bulgarca bilirmişim...
Sofya nasıl şehir? Dinlerdim anamdan, Sofya ufacıkmış,
büyümüştür, düşün, kırk bir sene geçmiş. Bir “Park Boris” varmış o zaman. Dadım sabahları götürürmüş beni. Sofya’nın en büyük parkı olacak. Orda resimlerim çekilmiş, durur. Bol güneşli, bol gölgeli bir park. Git, orda otur. Belki rastlarsın önünde oynadığım sıraya. Ama sıralar kırk yıl dayanmaz ya, onlar da çürüyüp değiştirilmiştir. En iyisi ağaçlar, ağaçlar anılardan uzun yaşar...
Git orda en yaşlı kestanenin altına otur bir gün. Her şeyi unut, ayrılığımızı bile,sade beni düşün..
"anlat bana doğduğum şehri nâzım
Sofyadan pek küçükken çıkmışım
ama bulgarcabilirmişim...
sofya nasıl şehir?
dinlerdim anamdan,
sofya ufacıkmış,
büyümüştür,
düşün, kırk bir sene geçmiş.
bir "park boris" varmış o zaman.
dadım sabahları götürürmüş beni.
sofyanın en büyük parkı olacak.
orda resimlerim çekilmiş durur.
bol güneşli, bol gölgeli bir park.
git, orda otur.
belki rastlarsın önünde oynadığım sıraya.
ama sıralar kırk yıl dayanmaz ya,
onlar da çürüyüp değiştirilmiştir.
en iyisi ağaçlar,
ağaçlar anılardan uzun yaşar...
git orda en yaşlı kestanenin altına otur bir gün.
herşeyi unut,
ayrılığımızı bile,
sade beni düşün...
Sayfa 85Kitabı okudu