Sophokles

Kitabın geniş bir önsöz kısmı var. Burada Oidipus tragedyasi hakkına çevirmenin yorumları, görüşleri yer alıyor. Ayrıca Yunan sanatının şiirden tragedyaya ve ondan sonrasına değin kısa bir açıklamasi yer almaktadır.

Kral Oidipus hakkında aşağı yukarı birçok kişinin fikri vardır; ne olduğunu biliyordur. Bu nedenle spoiler kaygısı olmadan incelememi yazabilirim. Olayın ne olduğunu bilmeme karşın hikayeyi yine büyük bir iştahla okudum. Çünkü dili, üslubu, diyaloglari okuru etkiliyor, içine çekiyor ve tabiki hikayenin özgün konusu.. Kendisinden sonra birçok edebiyat eserini etkilemiş; Harry Potter, Sahilde Kafka, Orhan Pamuk'un ismi aklıma gelmeyen bir eseri ve adı aklıma gelmeyen birkaç film.. (aklıma gelenler) Ayrıca psikolojide Oidipus Kompleksi adıyla kendisine yer bulmuştur.

Kral Laikos'a verilen kehanette, oğlu tarafından öldürulecegi söylenir. Bundan kehanetin kaderinden kaçmak için, karısı İateokos çocuğu uzakta bir şehirde öldürulmek üzere saraydaki bir çobana verir. Çobanın merhameti neticesinde insanların görebilecekleri en büyük trajedilerden biri yaşanır.

Moira yani Yunanlıların kader kavramını temsil ediyor. Öyle güçlü bir kavram ki, Zeus dahil hiçbir tanrı karşı çıkamaz ve uymak zorundadır. Kimsenin karşı gelmediği yasalar yani.. Tragedyanin ana fikrini de, insanın kaderine (moira) karşı gelememesi, gelmeye çalışsa, ondan kurtulmaya çalışsa da kaderin nihayetinde galip geleceği mesajıdir. İnsanın bir nevi doğaya ve hayata karşı çaresizligini kader olarak imgesellestirmesi diyebiliriz.

"Yazık, insanın değiştiremeyeceği şeyleri bilmesi ne korkunç."

Tragedyanin diğer konusu ise iktidara yönelik eleştiriler diyebiliriz:

"Ey rekabet dolu yaşamda her yetenekten önde gelen,
para ve iktidar!" diye seslenen Kral Oidipus'un tabandan gelip yetenekleri sayesinde yükseldiği krallığın gücüyle eşinin kardeşi Kreon'u kendisine kıskançlık duyduğu için tahttan indirmek için komplo kurduğu gerekçesiyle suçlaması, iktidar koltuğunun insana köklerini ve geçmişini nasıl unutturdugunu gösteriyor. Keza başka bir sahnede Kreon ile Oidipus tartışırken; kendisine mutlak itaat isteyen Oidipus'a, Kreon'un "Yanlış yönetiyorsan, olmaz." şeklindeki cevabı hikayenin bu yönüne yönelik önemli vurgulardandi.

Keyifli okumalar