Yeni blogumda Edogawa Ranpo'nun ilgi çekici bir öyküsü olan "İnsan Koltuk" eserini inceledim. Okumanızı tavsiye ederim, bir hayli ilgi çekici. (spoiler içerir)
ardaslankaya.blogspot.com/2024/06/edogawa...
KOKU (spoiler içerir)
*Koku en eski duyudur denir, en ilkel canlılar önce kokuyu algıladılar. Hayatta kalmak için elzemdir, ancak tek başına karar verici olabilmesi hele de bir katile tavır konusunda, insani değil de hayvani değil midir? İnsanın akıllı bir hayvan olduğunu söyleriz, öyleyse insan yalnız koku ile bu derece manipüle olabilir mi? Anlaşılan yazar insanın pek de rasyonel olmadığı kabulüne de sahip.
*Kitapta hoşlanmadığım şey Grenoulle bir şeyi yaparken bir şeye direnirken bir şey için didinirken neden öyle yaptığını onu orada neyin tuttuğunu bilmeyişimiz. Önce amaçlar sonra eylemler olur ya, bu kitapta önce eylemler var ve o eylemler neticesinde bir şekilde Grenoulle'in amaçladığı şeyler doğuyor. Bu kitabın bir eksiği değil kasıtlı bir sunuş ise Grenoulle'in kokusunu bilmediği gibi ne istediğini de bilmeyen nehirde bir yaprak gibi sürüklenen biri olduğunu söyleyebiliriz.
*Kitapta bazı tekrarlar bulunuyor. Grenoulle önce kendi varlık çığlığı ile annesinin ölümüne neden oluyor, tabakhaneden ayrıldığında ustası karlı alışveriş yaptığını sanırken ölüyor, parfüm ustası Baldini yüzlerce formül ve şöhret kazandıktan sonra iç rahatlığı ile Grenoulle'i uğurlamasının ardından dramatik bir şekilde ölüyor, yer gazı kuramcı adam yine Grenoulle sayesinde şöhret kazanıp onun ardından ölüyor, son olarak kalfa olarak çalıştığı Grasse'deki dükkanda gidişinin ardından baş kalfa idam ediliyor. Bu dramatik tekrarlar dikkatimi çekti.
Koku
Kitabın sonunu açıklıyorum. Sizin deyiminizle “spoiler” içerir.
Jack London’ın Martin Eden adlı kitabı beni en çok etkileyen kitaptır.
Yazılarından başlarda hiç para kazanamamıştır. Çok fakirlik çekmiştir. Bir kişi bile yemek ısmarlamamıştır. Zengin olduğunda ise çok kişi yemek ısmarlamak istemiştir. O bu duruma şaşkındır. “Fakirken kimse yemek ısmarlamadı fakat şimdi param var yine de yemek ısmarlamak istiyorlar.” demiştir. Bu dünyanın adaletsiz olduğunu anlamış zengin olduğu halde intihar etmiştir.
Buna benzer bir durumu ben işsizken çok yaşadım. Fakat işe girdiğimde hemen yemek ısmarlamak istemişlerdir. Ben intihar etmedim fakat bu intihar etmeyeceğim anlamına gelmez.
Şimdi bazı çığartkanlar diyecekler ki “İntihar edersen cehennemlik olursun.” Kuran’da “İntihar eden cehennemliktir.” yazmaz. Fakat şu yazar “ Aç kalacaksınız diye çocuklarınıza ve kendi canınıza kıymayınız. Rızkınızı veren biziz.”
Bu psikolojiyi yaşamamış insanlar anlamazlar. İntihar eden ya da teşebbüste bulunan insanların sıkıntılarını bilmediğiniz için onlar hakkında yorum yapmayınız. Cennetlik ya da cehennemlik olma meselesi değildir. Mesele adaletsizliktir. Hem bu soruyu da sormak gerekir:”Bu dünyada adaletli olmayan Tanrı, ahirette nasıl adaletli olabilir?”
Gizli Tarih, kenar notu 3, Bölüm 1
Güzellik ve Dehşet (T. S. Eliot ve Gizli Tarih)
– Bu iki terim konuyla bağlantılı olarak, Eliot'un öncesinde "The Waste Land" şiirine dahil ettiği "Gerontion" şiirinde birlikte kullanılmıştır:
"Yüreğine yakın olan ben uzaklaştırıldım oradan
Dehşette kaybederek güzelliği, sorgudaki dehşette.
Yitirdim şehvetimi: niye
SPOILER IÇERIR, MADAM BOVARY.
Madam Bovary tam deccal. Kendi bebeğine vurup yaralıyor sonra da ne kadar çirkin bir bebek ya diye düşünüyor. Sebebi de evli olduğu sadık, iyi, anlayışlı adamdan sebepsiz yere soğuması. Ben neden Parîs ' te partilerde sürtmüyorum diyor. Olay bundan ibaret.