Atatürk'e kabir olarak seçilen bu yer, öteden beri Anadolu toprağında yaşayanlara mezar olmuş bir yerdir. Tepe dolma bir yığıntıdır. Nitekim toprak tesviyesi yapılırken Frigya devrine ait iki tümülüs, içlerinde eşyalarıyla beraber Türk Tarih Kurumu tarafından incelenerek meydana çıkarılmıştır. Demek ki, onun yatacağı Anıtkabir'in yeri olarak seçilen Rasattepe hem Ankara şehrinin her tarafından görülebilir, hem de tarihi bir değere de sahiptir.
Ama kazdığım her höyük, her tümülüs, her antik kent, her tapınak, her kütüphane, her mezar ne yazık ki bana Jerry'nin söylediklerinden farkli bir şey göstermedi; insanoğlu yalnızca çağımızda değil, varoluşundan beri kan dökmekten, ötekine acı çektirmekten zevk alan, iflah olmaz bir zalimdi.
En intuere, turba quae simus super:
tumulus, puer, captiva!
(İşte bak, kaç kişi kaldık o koca alaydan:
bir mezar, bir çocuk, bir tutsak!)
(Seneca, Troades, 507-508)
Kurganlar
Hun ölüm ve mezar geleneklerinin en belirgin örneklerini kurganlar oluşturmaktadır. Kökü Türkçe 'korumak' fiilinden gelen Kurgan (Korugan) kelimesi aslında daha sonraları 'şehir' veya 'kale' anlamlarına da gelmiştir. Bununla birlikte toprak altındaki mezar yapısının üstündeki koruyucu taş ve toprak yığınına da yukarıdaki anlamdan ötürü kurgan denilmiş; bu isim daha sonra tümülüs görünüşündeki mezarlara ad olmuştur.
Sufficit huic tumulus, cui non suffecerit orbis.
( "Bir zamanlar dünyanın yetemediğine, şimdi bir mezar yetecektir." )
-Günümüzde kayıp olan Büyük İskender'in (MÖ 356-323) mezarında bulunduğu söylenen yazıt.
