Taşrada yeni bir idari örgütlenmeyi amaçlayan ve Midhat Paşa yönetiminde gerçekleşen bir deneme, 1861 ile 1864 arasında Balkanlar'da, daha kesin bir tanımla Niş sancağında vuku buldu. 1864'te Vilayet Nizamnamesi Tuna vilayetinde yürürlüğe girdi. 1867'de çok sayıda vilayette uygulamaya kondu. Sonunda 1871'de, ekler ve değişikliklerle tüm imparatorluk sathında resmen uygulanmaya başladı. Nüfusun tamamının ya da bir bölümünün Arnavutlardan oluştuğu topraklarda bu reformun uygulanması özerklikleri kısmak ve ahaliyi Osmanlı düzenine daha fazla entegre etmek isteğiyle atbaşı gitti. 1868'de Prizren vilayeti kuruldu. Dört sancağa (Prizren, Niş, Üsküp, Debar) bölünmüş büyük bir toprak parçasını içeriyordu. Hasan Kaleshi ve HansJür gen Kornrumpf'a göre, bu kararın süregiden karışıklıklara son vermek, Kuzey Arnavutluk ve Kosova-Metohija nüfusunu silahsızlandırmak, vergileri tahsil etmek ve Arnavutları düzenli orduya çekmek amacıyla alındığına kuşku yoktur. Bu vilayet 1874'te lağvedildi: Gerek yüzölçümünün büyüklüğü, gerekse erişimi zor bölgelerin fazlalığı yönetimi imkânsızlaştırıyordu.
Bursa’ya Benzer Osmanlı Şehri Üsküp
Üsküp ki Yıldırım Beyazıd Han diyarıdır,
Evlad-ı Fatihan’a onun yadigarıdır.
Üsküp ki Şar Dağı’nda devamıydı Bursa’nın.
Bir lale bahçesiydi dökülmüş temiz kanın.
Yahya Kemal Beyatlı
Sayfa 191Kitabı okudu
“GÖK EKİNİ BİÇER GİBİ”
~~~
Gerçek o ki, beş kıtanın beşinde
Yurdundan sürülen benim gardaşım
Kimi dokuz, kimi doksan yaşında
Sırtından vurulan benim gardaşım.
Zulüm dalga dalga gelir art arda
Ezan-ı Muhammedi
Emr-i bülendsin ey Ezân-ı Muhammedî
Kâfî değil sadâna cihân-ı Muhammedî
Sultan Selîm'i Evvel'i râmetmeyüp ecel
Fethetmeliydi âlemi şân-ı Muhammedî
Gök, nûra garkolur, nice yüzbin minâreden Şehbâl açınca rûh-ı revân-ı Muhammedî
Ervâh cümleten görür Allahü Ekber'i Akseyleyince arşa lisân-ı Muhammedî
Üsküp'de kabr-i mâdere olsun bu nev-gazel Bir tuhfe-i bedî' ü beyân-ı Muhammedî
|•Yahya Kemâl Beyatlı•|
Yahya Kemal Beyatlı
1492'de İspanya ve Portekiz'den sürgün edildikten sonra Osmanlı coğrafyasına sığınan Yahudiler, kuzeyden Saraybosna-Üsküp-Selânik-İstanbul güzergâhını izlemiş, güneyden ise Mağrib-Tunus-Mısır hattıyla Kudüs'e ulaşmıştı.
