Genel olarak valide sultanların “saltanat” dönemi, Kanuni’nin zevcesi Hürrem Sultan’dan başlayarak Nurbanu, Safiye, Kösem ve Turhan Sultanlar zamanında bir yüzyıl sürmüştür. Bu dönemde devlete hakim olan Harem’in tarihi, Osmanlı Devleti tarihinin gizli kalmış yanlarını anlamak bakımından önemlidir ve son derece dramatik sahneleriyle XVII. yüzyıldan beri Fransa’da ve Türkiye’de romancılara ve tiyatro yazarlarına ilham kaynağı olmuştur. XVII. yüzyıldan beri tarihçiler, devletin çöküşünü hazırlayan faktörler arasında “kadınlar salatanı” nı öne sürerler.
ZÜLKARNEYN
(Kur’an’da kendisine büyük güç ve imkân verildiği bildirilen kişi.)
Sözlükte “sahip, mâlik” anlamındaki zû ile “boynuz, kâkül, şakak; aynı dönemde yaşayan nesil, akran” gibi mânalara gelen karn kelimesinin (Ezherî, Tehẕîbü’l-luġa, “ḳrn” md.) tesniye kalıbından oluşturulan zü’l-karneyn terkibinin anlamı karn kelimesine verilen mânaya
İSFAHAN: NISF-I CİHAN
İsfahan; İran'ın orta batı kısmında, yüksek ve genişçe bir yaylada Zâyenderûd nehrinin sol yakasında kurulmuş kadîm bir şehirdir. İslam medeniyetinin zevkini, asaletini asırlar öncesinden günümüze taşıyan bu şehir için XVII. yüzyıldan itibaren "İsfahan nisf-ı cihan" (İsfahan dünyanın yarısı) ve "İsfahan nakş-ı cihan" (İsfahan dünyanın süsü) tabirleri kullanılagelmiştir. Tarihi M.Ö. 3000'li yıllara kadar uzanan şehir, Elamlılardan Sasanilere, Selçuklulardan Safevilere kadar pek çok devletin yönetimi altında bulunmuştur. Şehir, Hz. Ömer (ra) döneminde Nihavend Savaşı'nın ardından fethedilerek İslam toprağı olmuştur (644). İsfahan'da Selçuklu dönemi eserlerinden Cuma Camii'nin yanı sıra altın çağını yaşadığı Safeviler döneminde pek çok abidevi yapı inşa edilmiştir. Şah Meydanı, Mescid-i Şah, Alî Kapu Sarayı, Kayseriyye Kapali Çarşısı, Siyûse ve Khaju Köprüleri, Çehelsütun (40 Sütun) Sarayı ve Heştbeheşt (Sekiz Cennet) Bağı bunlardan yalnızca bir kısmıdır.
