Hayvanlarla başlayalım. Charles Darwin şöyle demişti: "Hayvanlar, sevgi ve sempatinin yanı sıra, içimizde ahlaki denilebilecek sosyal içgüdülerle bağlantılı başka nitelikler de sergiler." Hangi hayvanlar bilinçli olabilir? Eve geldiğinizde heyecandan kuyruğunu sallayarak sizi kapıda selamlayan köpek aslında öznel mutluluk hissini mi deneyimliyordur? Yoksa bu dönüşünüzü kafa okşama, bir kâse yiyecek ve bir akşam yürüyüşüyle ilişkilendiren öğrenilmiş bir davranış midır? Köpek besbelli iki şekilde de mutludur, fakat köpek gerçekte mutlu olduğunu biliyor mudur? İşte asıl soru bu.
Hayvanlar bilinçli midir? Eğer duyarlı olduklarına inanıyorsanız, eğer acı gibi duyumları hissedebiliyorlarsa o zaman hayvanların bir "benlikleri" var demektir. Bir şey acı hissediyor. Ama bu bilinç değildir. Bu beynin hoş olmayan zihinsel bir durum yaratan, böylece diğer parçalarının acil olarak hayvanın kaçmasını sağlayan bir parçası olabilir. Belirli bir hayvanın bilinçli olabileceğini gösterebilecek bir şey var mıdır? Bir görüşe göre, bir canlı sahip olduğu öz farkındalık derecesi kadar bilinçlidir. Öz farkındalık ayrı bir şey olduğunun farkında olmak olsa da bilince eşit olmayabilir, en azından bunun önkoşulu gibi görünür.
30'lu Yaşlarımda
30’lu yaşlardayken kol saatim 5000 liraydı. Bugün 52 yaşımdayım ve babamın 80 yıllık saatini kullanıyorum, 10 liraya almış. İkisi de aynı zamanı gösteriyor.
Yine 30’lu yaşlarımdayken ceylan derisinden cüzdanım vardı, 400 Dolara almıştım. Bugün 52 yaşımdayım, cüzdanım sıradan 30 liralık yapay deriden. İçine ne kadar para koyarsam koyayım bir fark yok, pazarda kimse cüzdana bakmıyor.
30’lu yaşlarımda tripleks bir villada oturuyordum. Bugün 1 oda 1 salonda yaşıyorum. Ve aynı yalnızlık var evin her köşesinde, tıpkı koca villada olduğu gibi.
30’lu yaşlarımda BMW arabam, motorsikletim vardı. Şimdi 52 yaşımdayken, onlarla gittiğim aynı yerlere otobüsle gidiyorum, hemen hemen aynı sürede ve yine hemen hemen aynı konforda.
Ve gençken pahallı içkiler içerdim, şimdi 30 liralık şarap içiyorum. 4. Kadehten sonra aynı sarhoşluk var. Sadece pahallının farkı cebimde kalıyor.
Mutluluğu lükste, markada, pahallı tatminlerde yaşadığımı zannederdim. Şimdi mütevazi bir hayatta daha sakin ama huzurlu olduğumu fark ettim. Seçimleri 30’lu yaşlarımdakileri ölçü alarak yapanlarla, 52 yaşımdakileri ölçü alanlar arasında tek fark var; “son virajda hafızada kalacak olan, nefes mesafesi yaşanan sevgi ve tutku olacak. Elimi tuttuğunda kolumdaki saatin fiyatı ya da markası değil, hissettiğin güven, sıcaklık ve kalbindeki mutluluk kalacak.”
Zaten yaşlanıyorum, anılarımda markalara değil, duygulara yetecek kadar enerji var.
Keşke aynı pencereden bakabilseydik…
Hakan Denker
İnsanın" mutlu olmak" için bir nedeni olmalıdır. Bu neden bulunduktan sonra mutluluk otomatik olarak gelir.Gördüğümüz gibi insan, mutluluk arayışında değildir; belli bir durumda yapısal ve uykuda olan potansiyel anlamını gerçekleştirmek yoluyla mutlu olmak için neden aramaktadır.
Bu neden ihtiyacı insana özgü olan bir başka olguya -gülmeye- benzer.Birisinin gülmesini istiyorsanız, ona bir neden sunmanız, örneğin bir fıkra anlatmanız gerekir. Onu gülmeye zorlayarak ya da kendini zorlamasını sağlayarak, gerçek bir kahkaha yaratmak kesinlikle olanaksızdır. Bunu yapmak fotoğraf makinesinin karşısında poz veren insanları gülümsemeye zorlamaya benzer; bu son durumda basılan fotoğrafta görülen tek şey, yapay gülücüklerle donmuş suratlardır.
Sayfa 150 - OkuyanusKitabı okudu
