Adı:
Hasan Rıza Soyak
Unvan:
Eski Milletvekill / Yazar
Doğum:
Üsküp, 1888
Ölüm:
İstanbul', 1970
1888 yılında Üsküp'te doğan Hasan Rıza Soyak, Rüştiye'yi bitirdikten sonra İstanbul'da, Vilayet kaleminde devlet hizmetine girdi; 1914'te İstanbul Merkez Komutanlığı'na bağlı SıkıyönetimKomutanlığı hatipliği görevinde bulundu. Aynı yıl 1. Kolordu Kurmaylığı bürosunda görevlendirildi. I. Dünya Savaşı'nın ilk yılını burada geçirdi ve 1916'da 2. Kolordu Kurmaylığı'nda aynı nitelikte bir göreve nakledildi. Hasan Rıza'nın Ankara'daki görev yılları 1922'de, TBMM'de kâtip olarak başladı. Bu görev, kendisini sürekli olarak Mustafa Kemal'in yakınında tutuyordu. Mustafa Kemal, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, 1924'te kendisini mutemet olarak Çankaya Köşkü'ne aldı. 1927'de özel kalem müdürü, 1932'de genel sekreter vekili, 1934'te genel sekreter oldu ve bu göreviAtatürk'ün ölümüne kadar sürdürdü. Genel sekreterliği sırasında bir dönem de Burdur milletvekilliği yaptı. 1970 yılında İstanbul'da öldü.
M. Kemal'in Özel Kalem Müdürü ve Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak devir işleminin nasıl başlatıldığını şöyle naklediyor: "1937 senesi Mayıs ayı içindeydi; memleket dışında bir vazife ziyaretine çıkacak ve ilkin Paris'e uğradıktan sonra Almanya'ya gidecektim.
– Çocuk! Çabuk gel, gel de artık şu çiftliklerin devir işini halledelim. Biliyorsun ben 1927 senesinde, Büyük Nutkumu verdiğim celselerden birinde TBMM'ye bunların **partiye ait** olduğunu söylemiştim. Bu itibarla devir esnasında **hükümetten**, parti için bir **miktar para alırsak** iyi olacaktır. Bakalım Ismet Paşa'nın avdetinde (dönüşünde) meseleyi onunla da görüşeceğim,[7] en münasip şekli o zaman kararlaştırırız."[8]
Ismet Inönü ise çiftliklerin hazineye devredilmesini kendisinin önerdiğini söyler:
"Bu meseleyi ben açtım Atatürk'e, Atatürk'le ilk görüşmemde Orman Çiftliğinin satın alınması meselesini konuştuk. Atatürk Ziraat Vekâleti'nin **çiftliği almak** istediğini söyledi. O zaman hatırımda tam rakamı kalmadı, bedeli meselesinin konuşulduğunu da orada öğrendiğimi zannediyorum. **Ben buna itiraz ettim.** Orman Çiftliğini yetiştirmek için çok emek sarf etmişsiniz, ama hükümet ve devlet de bir örnek göstermek için gösterdiğiniz gayreti kolaylaştırmak üzere çok emek sarf etmiştir. Büyük ölçüde **hükümet yardımı ile meydana gelmiş bir eseri tekrar hazineye satmak** muamelesi bizim için doğru olmaz.
– Ne olacak çiftlik diye sordu… Hazineye ver doğrudan doğruya dedim… O hâlde ben vereyim dedi."[9]
[7] Başbakan Ismet Inönü o sırada Ingiltere Kralı VI. George'un taç giyme töreninde Türkiye'yi temsilen Londra'da bulunuyordu.
[8] Hasan Rıza Soyak, Atatürk'ten Hatıralar, Yapı Kredi Bankası Yay., Istanbul 2004, sayfa 651.
[9] Ismet Inönü, Hatıralar, 2. Kitap, Bilgi Yay., Istanbul 1987, sayfa 287.
– Çocuk! Çabuk gel, gel de artık şu çiftliklerin devir işini halledelim. Biliyorsun ben 1927 senesinde, Büyük Nutkumu verdiğim celselerden birinde TBMM'ye bunların **partiye ait** olduğunu söylemiştim. Bu itibarla devir esnasında **hükümetten**, parti için bir **miktar para alırsak** iyi olacaktır. Bakalım Ismet Paşa'nın avdetinde (dönüşünde) meseleyi onunla da görüşeceğim,[7] en münasip şekli o zaman kararlaştırırız."[8]
Ismet Inönü ise çiftliklerin hazineye devredilmesini kendisinin önerdiğini söyler:
"Bu meseleyi ben açtım Atatürk'e, Atatürk'le ilk görüşmemde Orman Çiftliğinin satın alınması meselesini konuştuk. Atatürk Ziraat Vekâleti'nin **çiftliği almak** istediğini söyledi. O zaman hatırımda tam rakamı kalmadı, bedeli meselesinin konuşulduğunu da orada öğrendiğimi zannediyorum. **Ben buna itiraz ettim.** Orman Çiftliğini yetiştirmek için çok emek sarf etmişsiniz, ama hükümet ve devlet de bir örnek göstermek için gösterdiğiniz gayreti kolaylaştırmak üzere çok emek sarf etmiştir. Büyük ölçüde **hükümet yardımı ile meydana gelmiş bir eseri tekrar hazineye satmak** muamelesi bizim için doğru olmaz.
– Ne olacak çiftlik diye sordu… Hazineye ver doğrudan doğruya dedim… O hâlde ben vereyim dedi."[9]
[7] Başbakan Ismet Inönü o sırada Ingiltere Kralı VI. George'un taç giyme töreninde Türkiye'yi temsilen Londra'da bulunuyordu.
[8] Hasan Rıza Soyak, Atatürk'ten Hatıralar, Yapı Kredi Bankası Yay., Istanbul 2004, sayfa 651.
[9] Ismet Inönü, Hatıralar, 2. Kitap, Bilgi Yay., Istanbul 1987, sayfa 287.
Sayfa 651
Yazara henüz inceleme eklenmedi.
Yazarın biyografisi
Adı:
Hasan Rıza Soyak
Unvan:
Eski Milletvekill / Yazar
Doğum:
Üsküp, 1888
Ölüm:
İstanbul', 1970
1888 yılında Üsküp'te doğan Hasan Rıza Soyak, Rüştiye'yi bitirdikten sonra İstanbul'da, Vilayet kaleminde devlet hizmetine girdi; 1914'te İstanbul Merkez Komutanlığı'na bağlı SıkıyönetimKomutanlığı hatipliği görevinde bulundu. Aynı yıl 1. Kolordu Kurmaylığı bürosunda görevlendirildi. I. Dünya Savaşı'nın ilk yılını burada geçirdi ve 1916'da 2. Kolordu Kurmaylığı'nda aynı nitelikte bir göreve nakledildi. Hasan Rıza'nın Ankara'daki görev yılları 1922'de, TBMM'de kâtip olarak başladı. Bu görev, kendisini sürekli olarak Mustafa Kemal'in yakınında tutuyordu. Mustafa Kemal, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, 1924'te kendisini mutemet olarak Çankaya Köşkü'ne aldı. 1927'de özel kalem müdürü, 1932'de genel sekreter vekili, 1934'te genel sekreter oldu ve bu göreviAtatürk'ün ölümüne kadar sürdürdü. Genel sekreterliği sırasında bir dönem de Burdur milletvekilliği yaptı. 1970 yılında İstanbul'da öldü.
Yazar istatistikleri
- 2 okur beğendi.
- 1 okur okudu.
- 17 okur okuyacak.