Hasan Rıza Soyak

Atatürk, İnönü, R. Soyak hatıraları ve Orman çiftliği meselesi
M. Kemal'in Özel Kalem Müdürü ve Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak devir işleminin nasıl başlatıldığını şöyle naklediyor: "1937 senesi Mayıs ayı içindeydi; memleket dışında bir vazife ziyaretine çıkacak ve ilkin Paris'e uğradıktan sonra Almanya'ya gidecektim.
– Çocuk! Çabuk gel, gel de artık şu çiftliklerin devir işini halledelim. Biliyorsun ben 1927 senesinde, Büyük Nutkumu verdiğim celselerden birinde TBMM'ye bunların **partiye ait** olduğunu söylemiştim. Bu itibarla devir esnasında **hükümetten**, parti için bir **miktar para alırsak** iyi olacaktır. Bakalım Ismet Paşa'nın avdetinde (dönüşünde) meseleyi onunla da görüşeceğim,[7] en münasip şekli o zaman kararlaştırırız."[8]
Ismet Inönü ise çiftliklerin hazineye devredilmesini kendisinin önerdiğini söyler:
"Bu meseleyi ben açtım Atatürk'e, Atatürk'le ilk görüşmemde Orman Çiftliğinin satın alınması meselesini konuştuk. Atatürk Ziraat Vekâleti'nin **çiftliği almak** istediğini söyledi. O zaman hatırımda tam rakamı kalmadı, bedeli meselesinin konuşulduğunu da orada öğrendiğimi zannediyorum. **Ben buna itiraz ettim.** Orman Çiftliğini yetiştirmek için çok emek sarf etmişsiniz, ama hükümet ve devlet de bir örnek göstermek için gösterdiğiniz gayreti kolaylaştırmak üzere çok emek sarf etmiştir. Büyük ölçüde **hükümet yardımı ile meydana gelmiş bir eseri tekrar hazineye satmak** muamelesi bizim için doğru olmaz.
– Ne olacak çiftlik diye sordu… Hazineye ver doğrudan doğruya dedim… O hâlde ben vereyim dedi."[9]

[7] Başbakan Ismet Inönü o sırada Ingiltere Kralı VI. George'un taç giyme töreninde Türkiye'yi temsilen Londra'da bulunuyordu.
[8] Hasan Rıza Soyak, Atatürk'ten Hatıralar, Yapı Kredi Bankası Yay., Istanbul 2004, sayfa 651.
[9] Ismet Inönü, Hatıralar, 2. Kitap, Bilgi Yay., Istanbul 1987, sayfa 287.

Atatürk'ten Hatıralar, Hasan Rıza Soyak (Sayfa 651)