Hakkında
Nelson Rolihlahla Mandela (d. 18 Temmuz 1918 - ö. 5 Aralık 2013), Güney Afrika'lı Anti Apartheid aktivisti, 1994'ten 1999'a kadar ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerdeki Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanıdır. Yönetimi, Apartheid'ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyisiyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti başkanlığı yapmıştır.
Bantu dillerine ait olan Kosa (Xhosa) dilini konuşan Tembu (Thembu) kabilesinde, kabile şefinin oğlu olarak doğan Mandela, Fort Hare Üniversitesi ve Witwatersrand Üniversitesi'nde hukuk eğitimi gördü.Johannesburg'un ilçelerinde yaşarken anti-sömürgeci görüşe dahil oldu ve ANC'ye katılarak bu partinin gençlik kolunun kurucu üyesi oldu. Ulusal Parti, Apartheid'ı 1948'de uyguladığında, ANC'nin 1952'deki Başkaldırı Mücadelesi (Defiance Campaign)'nde göze çarptı ve Halk Kongresinde buna bağlı olarak Transvaal ANC koluna başkan olarak seçildi. Avukat olarak çalışırken sürekli olarak kışkırtıcı aktivitelerden ve 1956'dan 1961'e kadar süren İhanet Duruşmaları'ndan dolayı tutuklandı. Başlangıçta şiddet içermeyen protestolar olacağını söylemesine rağmen Güney Afrika Komünist Partisi ile işbirliği yaparak 1961'de devlet hedeflerine bombalama yapan militan Umkhonto we Sizwe (MK)'yi kurdu. 1962'de tutuklandı ve hükumeti alaşağı etmek için komplo kurmak ve sabotaj etmekten dolayı ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mandela cezasını önce Robben Adası'nda daha sonra Pollsmoor Hapishanesinde çekti. Bu esnada salıverilmesi için 1990'da yani 27 yıl sonra onay verilecek uluslararası bir kampanya düzenlendi. Hapishaneden çıktıktan sonra ANC başkanı olan Mandela otobiyografisini yazdı ve başkan F.W. de Klerk ile 1994'de tüm halkın katıldığı ve ANC'nin büyük çoğunlukla kazandığı bir seçimin kurulması Apartheid'ın sona erdirilmesi için görüşmelere sebep oldu. Devlet Başkanı olarak yeni bir anayasa oluşturdu ve toprak reformu, yoksullukla mücadele ve sağlığın iyileştirilmesi gibi politikaları uygularken Doğruluk ve Uzlaşma Komisyonu'nu geçmişte yaşanan insan hakları ihlalini araştırması için oluşturdu. Uluslararası olarak Libya ve Birleşik Krallık arasında olan Lockerbie Faciası görüşmeleri sırasında arabulucu olarak rol oynadı. İkinci bir seçime katılmayı reddetti ve yerine seçimle yardımcısı Thabo Mheki geçti. Mandela daha sonra ulusal lider olarak hayır işlerinde yer aldı ve daha çok yoksullukla ve AIDS ile mücadele etti.
Mandela, anti-sömürgeci ve anti-apartheid görüşü ile uluslararası beğeni topladı ve 1993'deki Nobel Barış Ödülü, Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı Özgürlük Madalyası ve Sovyet Lenin Nişanı da dahil olmak üzere 250'nin üzerinde ödül kazandı. Güney Afrika'da "Ulusun Babası" olarak görülmekte, aynı zamanda çoğunlukla Kosa Kabilesi ismi olan Madiba olarak da anılmaktadır.
Yaşamı
Ailesi Kosa (Xhosa) dilini konuşan Tembu (Thembu) kabilesindendir. Babası ise bu kabilenin şefi Gadla Henry Mandela'dır.
Mandela; lise tahsilinden sonra Fort Hare Üniversity College'a girdi. Burada okurken siyasi olaylara karıştı. Bir öğrenci boykotuna karıştığı ve organize ettiği gerekçesiyle okuldan uzaklaştırıldı. Transkei'den ayrılarak, Transvaal'a gitti. Burada bir süre madenlerde polis memurluğu görevinde bulundu. Bu sırada yarıda bıraktığı üniversite tahsiline uzaktan eğitim yoluyla devam etti. 1942'de Witwaterstrand Üniversitesi'nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlık yapmaya başladı. Ülkenin ilk siyah avukatı unvanını aldı.
Ocak 1962'de kendisine destek aramak için ülke dışına çıktı. İngiltere ve Afrika ülkelerini dolaştı. Afrika ülkeleri ile sosyalist ülkelerden silah ve para yardımı temin etti. Ülkeye dönüşünde arkadaşlarıyla birlikte, izinsiz yurtdışına çıkmak, halkı kışkırtmak, sabotajlar ve suikastlar düzenlemek iddialarıyla yargılandı. Halkın, tamamının temsil edilmediği ve beyazların temsil edildiği parlamentonun çıkardığı kanunlara uymak zorunda olmadığını savundu. Beyaz yönetim tarafından ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı (1964). Bu davranışıyla ırk ayrımına karşı mücadele eden Afrikalı siyahların simge ve sembolü oldu.
Nelson Mandela, Dünyanın en ünlü mahkumu olarak anılır. Güney Afrika'da Robben Adası (Fok Adası)'nda 27 yıl hapiste kaldıktan sonra 1980'li yıllarda, ırkçılığa karşı mücadelenin bütün dünyada yoğunlaşması üzerine adı duyuldu. 1990 yılında devlet başkanı De Klerk tarafından şartsız olarak serbest bırakıldı. Serbest bırakıldığı zaman 71 yaşındaydı. Serbest bırakılmasına Güney Afrika siyahlarının yanında birçok beyaz da sevindi. Mandela'nın; "Mücadele benim hayatımdır. Hayatımın sonuna kadar siyahların bağımsızlığı için mücadele edeceğim." demesi, halk arasında onu bayraklaştırdı.
1990'da hapisten çıkınca Demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalışmıştır ve kurmuştur. Afrikalılar, Mandela olmadan bunun gerçekleşemeyeceğine inanır. Bugün Mandela, bir özgürlük savaşçısı olarak kabul edilmektedir. 40 yıl içinde 100'den fazla ödül almıştır. 10 Mayıs 1994'te Güney Afrika'nın ilk siyah devlet başkanı seçildi. Güney Afrika'da, kendi kabilesindeki büyüklerin kendisine taktıkları Madiba lakabıyla tanınır.
8 Haziran 2013 gününde hastaneye kaldırılan Mandela, 5 Aralık 2013'te hayatını kaybetmiştir.
Aldığı ödüller
1992 yılında Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya verildi. Ancak Mandela, ödülü kabul etmedi. Mandela'ya 1962'de Lenin Barış Ödülü, 1979'da Nehru Ödülü, 1981'de Bruno Kreisky İnsan Hakları Ödülü, 1983 'te UNESCO'nun Simon Bolivar Ödülü verildi. 1993'te De Klerk ile birlikte Nobel Barış Ödülü'nü kazandı.
Popüler kültüre etkileri
2009 yılında gösterime giren Invictus (Yenilmez) filminin konusu Nelson Mandela'nın hayatından bir kısmını özetler.
Anısına bestelenen şarkılar
Marki, Denge (sözleri Özgün Cıngıllıoğlu'na, bestesi Ahlem'e ait)
Okumalar
A Prisoner in the Garden: Opening Nelson Mandela's Prison Archive. Penguin Books. 2005. ISBN 0-143-02495-7.
Desmond Tutu ; editör John Allen. (1996). The Rainbow People of God: The Making of a Peaceful Revolution. Doubleday. ISBN 978-0385-48374-2.
Benson, Mary. Nelson Mandela: The Man and the Movement.
Bezdrob, Anne Marie du Preez (2006). The Nelson Mandela Story. Samoja Books. ISBN 0-620-36570-6.
Denenberg, Barry. Nelson Mandela: No Easy Walk To Freedom.
Hoobler, Dorothy; Hoobler, Thomas. Mandela: The Man, The Struggle, The Triumph.
Juckes, Tim (1995). Opposition in South Africa: The Leadership of Matthews, Nelson Mandela, and Stephen Biko. Westport: Praeger Publishers.
Mandela, Nelson (1995). Long Walk to Freedom. Little, Brown and Company. ISBN 0-316-54818-9.
Meredith, Martin. Nelson Mandela: A Biography.
Sampson, Anthony (1999). Mandela: The Authorised Biography. New York: Vintage Books. ISBN 0-679-78178-1.
Smith, Charlene. Mandela: In Celebration of a Great Life.
Villa-Vicencio, Charles (1996). The Spirit of Freedom. Berkeley: University of California Press.
Dış bağlantılar
Nelson Mandela – Nobelprize.org biyografisi
Nelson Mandela Vakfı
Nelson Mandela Çocuk Fonu
Nelson Mandela Çocuklar Fonu (Kanada)
Time 100 profili
Tam adı:
Nelson Rolihlahla Mandela
Unvan:
Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı, aktivist
Doğum:
Mvezo, Güney Afrika, 18 Temmuz 1918
Ölüm:
5 Aralık 2013
Okurlar
88 okur beğendi.
104 okur okudu.
4 okur okuyor.
115 okur okuyacak.
1 okur yarım bıraktı.
Sözler ve Alıntılar
“Bir şey yapılana kadar her zaman imkânsız görünür.”
“Göze görünmeyen yaralar, çaresi doktorda olan yaralardan çok daha fazla acı verir.”
“Geçmiş sana ne getirmiş olursa olsun onun geleceğini mahvetmesine izin verme.”
“Yoksulluk doğal değildir, insan eseridir.”
“Aptallar, bilge kişiler sessizken çoğalır.”
İletiler
Seçimlerin umutlarını yansıtsın,
Korkularını değil.
Nelson Mandela
Sevgi doğaldır!
Hiç kimse sırf derisinin rengi yüzünden başka birinden nefret ederek doğmaz. İnsanlar nefret etmeyi sonradan öğrenir. Sevmek de öğretilebilir çünkü insan kalbi için sevgi daha doğaldır.
Nelson Mandela
Yorumlar ve İncelemeler
