Alexis-Charles-Henri Clérel de Tocqueville (okunuşu aleksi dö tokvil), (29 Temmuz 1805 - 16 Nisan 1859) Fransız siyasi düşünür ve tarihçi. Türkiye'de Amerika'da Demokrasi Üzerine (1835, 1840) ve Eski Rejim ve Devrim başlıklı eserleriyle tanınmaktadır. İki eserinde de, gelişen hayat standartları ve toplumsal koşulları ve Batı toplumlarının pazar ve devletle kurduğu ilişkileri analiz etmiştir. Amerika'da Demokrasi Tocqueville'in ABD'ye yaptığı seyahatlerin ardından yazılmıştır ve sosyoloji ve siyaset bilimi alanlarında yazılmış erken dönem kitaplardan biri olarak kabul edilmektedir.
Tocqueville, Fransız siyasetinde de ilk olarak Temmuz Monarşisi (1830-1848) ve daha sonra 1848 devrimlerini izleyen İkinci Cumhuriyet (1849-1851) döneminde olmak üzere aktif bir isimdi. III. Napolyon'un darbesinin ardından siyasi hayattan çekildi ve Eski Rejim ve Devrim üzerinde çalışmaya başladı.
Fransız Devrimi'nin öneminin, XIV. Louis döneminde başlayan Fransız devletini modernleştirme ve merkezileştirme sürecine devam etmesinde olduğunu ileri sürmektedir. Devrimin başarısızlığa uğraması soyut Aydınlanma ideallerine bağlı vekillerin tecrübesizliğinden ileri gelmektedir. Tocqueville meclis hükümetini savunan klasik bir liberaldi fakat demokrasinin aşırılıklarından da şüphe duyuyordu.
Her nesle duygular ilham etme ve fikirler aşılama görevi devletin memurunda. Diğer tüm alanlarda olduğu gibi eğitime de tek tiplik hâkim. Özgürlük gibi, farklılıklar da günden güne yok oluyor.
“Kendi iradelerini prensin iradesine feda etmekten bir tür zevk ve gurur duyan ve böylece bizzat itaatin ortasında bir tür ruhsal bağımsızlık inşa eden halklar gördük. Bu halklarda yozlaşmadan çok sefalete rastlanır.”
önceden her ay okuduğum kitapları böyle bir liste halinde topluyordum, bir süredir yapmamışım. 6 şubattan önce 2 kitap okumuşum, onları da saymıyorum, mart ayında okuduklarım olsun bunlar:
1)
Fransız Hukukçu Tocqueville tarafından kaleme alınan bu eser siyaset bilimci ve hukukçular için az sözle çok şey anlatan çerezlik kısa bir kitap. Liberalizm ve tiranlığın sınırlarını çizen yazar çağının Amerika demokrasisi üzerinde incelemelerde bulunarak 1789 Fransız ihtilalinin etkisiyle de dönemin güncel konuları hakkında özet fikirler belirtmiştir. Eğlenceli ve bilgi yüklü bir fikir-araştırma kitabıdır. Tavsiye ederim.
Yazar bir Fransız. 1805-1859 yılları arasında yaşamış. Modern toplumun ve siyaset biliminin öncü düşünürlerinden birisidir. Cezaevi sistemini incelenmek üzere Amerika'ya gider. Ancak asıl incelemek istediği konu Amerika'daki siyaset bilimidir. Ve istediğini de yapar "Amerika' da Demokrasi" adlı kitabı yayımlar ve şu an
Tocqueville o dönemde ortaya attığı sivil toplum destekli katılımcı demokrasi modeli, çağdaş demokrasi anlayışının kurucu öğelerinden biridir.
Yazarın bu katkıları, çağdaş demokrasilerin yaşadığı sorunlarla yeniden güncellik kazanmıştır. Tocqueville’in düşüncesinin ana unsurlarını özetleyen bu kitap, bugün belki çok kullanılmaktan içi boşalmış bazı kavramların kökenini hatırlatarak günceli anlamlandırmamıza ve güncel sorunlarla ilgili tartışmalara katkıda bulunmuştur.