Hakkında
Ebû Abdillâh Ubeydullah b. Muhammed b. Muhammed el-Ukberî (ö. 387/997)
Hanbelî fakihi ve muhaddis.
4 Şevval 304 (31 Mart 917) tarihinde Bağdat yakınlarındaki Ukberâ’da doğdu. Ashabdan Utbe b. Ferkad’ın (radiyallahu anh) soyundan olup büyük dedelerinden birine nisbetle İbn Batta diye anılır. Öğrenimine doğduğu yerde başladı ve küçük yaşta gittiği Bağdat’ta devam ettirdi. Daha sonra Basra, Dımaşk, Humus ve Mekke gibi ilim merkezlerinde Ebü’l-Kāsım el-Beğavî, Ebû Bekir en-Neccâd, Hırakī, Âcurrî, Saffâr el-Basrî, Gulâmü’l-Hallâl ve Ebû Zer İbnü’l-Bâğandî gibi âlimlerden ders aldı. On beş yaşında iken Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’ini ezbere bildiği söylenir. İlim tahsilini tamamladıktan sonra Ukberâ’ya döndü ve uzlete çekilerek 40 yıl evinde öğretimle meşgul oldu. Pekçok talebe yetiştirdi. İbn Batta 10 Muharrem 387 (23 Ocak 997) tarihinde Ukberâ’da vefat etti.
Irak’ta Hanbelî mezhebinin tanınmış şahsiyetlerinden biri olan İbn Batta diğer Hanbelî âlimleri gibi Selefî bir çizgiyi benimsemiş ve öğrencileriyle birlikte başta Şîa olmak üzere Ehl-i sünnet dışı cereyan ve fırkalara karşı mücadele vermiştir. Bu konuda devrin büyük Hanbelî âlimleri arasında yer alan Berbehârî’den etkilenmiş ve eserlerinde onun görüşlerine yer vermiştir. Hanbelî mezhebinin re’y ve ictihaddaki taklit karşıtı tutumunun tabii sonucu olarak İbn Batta mezhep içinde farklı görüşler arasında uzlaşmacı bir yol takip etmiş, zaman zaman mezhepte benimsenen görüşlere aykırı tercih ve ictihadlarda bulunmuştur. Onun bu tavrı kendisinden sonra gelen Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ, Ebû Ca‘fer et-Tûsî, Kelvezânî, Muvaffakuddin İbn Kudâme, Takıyyüddin İbn Teymiyye, Zehebî, İbn Kayyim el-Cevziyye ve Ebü’l-Fidâ İbn Kesîr gibi Selefî âlimler üzerinde etkili olmuştur.
Tam adı:
Ebû Abdillâh Ubeydullah b. Muhammed b. Muhammed el-Ukberî
Unvan:
Hanbelî fakihi ve muhaddis.
Doğum:
Ukberâ, 31 Mart 917
Ölüm:
Ukberâ, 23 Ocak 997
Okurlar
7 okur beğendi.
38 okur okudu.
5 okur okuyor.
28 okur okuyacak.
1 okur yarım bıraktı.
Sözler ve Alıntılar
Anlatamadıklarımızdan..
Alkame'den; Abdullah bin Mes'ud (r.a.) şöyle dedi: "Allah dövme yapan, dövme yaptıran, güzellik için dişlerini incelten ve Allah Teâlâ'nın yarattığını değiştiren kadınlara lanet etsin!" Bu söz, Beni Esed'den kendisine Ümmü Yakub denilen ve Kur'ân'ı okuyan bir kadına ulaştı. Kadın, Abdullah'a: "Senden bana ulaşan hadis de nedir? Sen dövme yapan, dövme yaptıran, güzellik için dişlerini incelten ve Allah'ın yarattığını değiştiren kadınlara lanet etmişsin" dedi. Abdullah: "Bana ne oluyor ki Rasûlullah'ın (s.a.v.) lanet ettiklerine lanet etmeyecekmişim! Halbuki bu, Allah'ın Kitabı'ndadır" dedi. Bunun üzerine kadın: "Yemin ederim ki mushafın iki kapağı arasındaki her şeyi okudum ama böyle bir şeyi bulamadım" deyince Abdullah: "Yoksa "Rasûl size ne verdiyse onu alın! Neyi de yasakladıysa ondan vazgeçin!" (Haşr, 7) âyetini okumadın mı?" dedi.
İkrime'den; İbn Abbas (r.anhuma) dedi ki; "Rey/şahsi görüşten sakının! Allah Teâlâ meleklerin dahi şahsi görüşlerini reddetmiştir. Allah Teálá meleklere "Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım" buyurdu. Melekler "Orada bozgunculuk yapacak, kan dökecek birini mi yaratacaksın?" diye sorduklarında "Şüphesiz ben, sizin bilmediğinizi bilirim" (Bakara, 30) buyurdu. Ayrıca Rasûlullah'a (s.a.v.de "Aralarında Allah'ın indirdiği ile hükmet" (Maide, 49) buyurmuş, 'Aralarında kendi görüşüne göre hükmet' dememiştir."
Ukbe bin Âmir el-Cüheni (r.a.) dedi ki: Rasûlullah'ı (s.a.v.) şöy le buyururken işittim: "Ümmetimin helaki kitaptadır." Kendisine "Ey Allah'ın Rasûlü, kitabın neyi var?" diye soruldu. Buyurdu ki: "Kur'ân'ı öğrenirler ama Allah'ın indirdiği dışında yorumlarlar. "
Hidayet, imanın hidayetidir. Hidayet, ameldir. Din, amel ve farzlar, şeriatlar, hükümler ve günah ile haramlardan uzaklaşmanın ta kendisidir. Din tek bir haslet değildir. Aksine o, içerisinde sözler, ameller, farzlar, hükümler, şeriatlar, emirler ve yasaklar barındıran birçok hasleti barındırır. Allah Teâlâ'nın "...hidayet ve hak din ile" (Saf, 9) kavli, bu sayılanların tümünü bir araya toplar ve hattâ din, dosdoğru bir dine dönüşür. Şu halde kim bu dinden ise, dindeki tüm şeylerle amel eder. Her kim de bir kısmına iman edip bir kısmını inkâr ederse, o İslâm dininden değildir. Her kim "İman, söz olmaksızın ameldir" derse, hak dinin ehlinden değildir. Ayrıca mümin, hidayete eren, hak dinle amel eden ve hak dini kabul eden biri de değildir. Çünkü Allah Teâlâ bizlere dinin kemale ermesinin, farzların kemale ermesiyle olduğunu bildirmiştir.
Allah Teâlâ şöyle buyurur: "Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm'dan razı ol- dum." (Maide, 3)
- وقال يوسف بن أسباط : النَّظر إلى صاحب بدعة؛ يُطفئ نور الحق من القلب.
Yûsuf b. Esbât şöyle demiştir: "Bidat ehline bakmak kalpteki hak nürunu söndürür."
Sayfa 90Kitabı okudu
İletiler
İbnu'l Kayyım "Bedâi'u'l Fevâid"de (2/823) insanlar arasına karışmanın tehlikesinden bahsederken şöyle demiştir:
"Bazı kimselerin yanında olmak tamamıyla helâktir. Bazı kimselerin yanında olmak zehir yemek gibidir. Yiyene panzehir rast gelirse ne âlâ, değilse Allah yakınlarına sabır versin. Bu kısım insanlar arasında
İbn Teymiyye "Mecmû'u'l Fetâvâ"da (28/231) şöyle demiştir:
"Kitab'a ve Sünnet'e muhâlif görüşleri savunan, Kitab'a ve Sünnet'e muhâlif ibâdetler yapan bidat önderlerine gelince onların durumunu beyân etmek ve ümmeti onlardan sakındırmak müslümanların ittifakıyla vâciptir. O kadar ki Ahmed b.
Ehli Sunnet vel Cemaat'a Göre İmanın Tanımı
والتصديق بذلك : قول باللسان، وتصديق بالجنان، وعمل بالأركان
Bunu tasdîk; dille söyleyerek, kalple doğrulayarak ve uzuvlarla amel ederek olur.
İmam Şâfiî (rahimehullah) şöyle demiştir: "Sahâbe'nin ve onlara tâbi olanlardan gördüğümüz kimselerin tamamı İman söz, amel ve niyettir; bu üçünden biri ancak diğerleriyle fayda verir'
Yorumlar ve İncelemeler
