XI yüzyılın sonları - XII yüzyılın başlarında yaşamış büyük Azerbaycan şairesidir. Mehseti Gencevi Azerbaycan ve Müslüman Rönesansının parlak temsilcisi olmakla kendi şerlerinde sanatçı, şair, şarkıcı ve mütrib obrazlarını anlatan yeni şehir şiirinin temsilcisi idi. O, ilk ünlü Azerbaycan şairesi, ilk satranç oynayan kadın, ilk görkemli kadın musigiçimiz ve muhtemelen, ilk kadın besteçimiz.
Mehseti Gencevi\'nin halk şiiri tarzına yakın biçimli rübaileri ve kendi felsefi düzeni itibariyle derin içerikli şiirleri Azerbaycan ve genellikle Doğu Şiiri tarihinde önemli röl oynamıştır.
Qarşımdakı ağ bir damadan başlayır şeir kimi.
Sonra qaranı görürəm.
Bax bu, dünya ömrüdür.
Mən çox az qisim insanlardanam ki,
həyatımın ağından qarasına, qarasından ağına
səmavi bir ahənglə adlamağı bacarıram.
Qaralarda yaşayıram.
Ağlarda şeir yazıram.
İkilik, dördlük, səkkizlik, otuz ikilik, altmış dördlük. Bütün bunlar mənim həyatımdır.
Alın yazım bircə bəndlik şeirdir mənim.
Bircə rübai.
ŞİDDETLE TAVSİYE EDİLİR.
Kim demiş kadın aşk şiiri yazamaz diye?! Diyenin ilminden şüphe etmek gerek, henüz Mehseti ile tanışmamışsa o ilim kime gerek?!
Azerbaycanın ilk satranç kadın oyuncusu, müzisyen, besteci, sultanın danışmanı ve en nihayetinde şairesi bu güzel kadının eserlerinde erkek yakışıklılığının övgüsü, aşka, sevgiye olan saygıyı görüyoruz. Bu saygı her iki cinsin tam beraberliğini hatta erkeğin kadın aşkı önünde çocuklaştığını, anne şevkati duyduğunu gösteriyor. Mehseti Gencevi sadece aşktan yazan bir kadın değil üstelik, danışman olduğu halde sultana başkaldıran, gerektiğinde lafını yüzüne söyleyen, döneminde kabul görmeyen dans, müzik meclisleri düzenleyen ve bunlara rağmen halkın gözdesi olmuş bir kadındır. Kadın gibi kadındır. Rübaileri öylesine güzel, iç ısıtıcı ki, birçok aşk şairinin tasvirleri onun eserlerinin yanında cılız kalır.
Tekrar okur muyum? - Evet.
M.Gəncəvinin bir qədər arxa planda qalmış şairə kimi görünür. Halbuki xüsusilə rübailəri mövzu və məzmun baxımından gözəl işlənib. Təbii fars dilindən bizim dilə olan tərcüməsi də uğurlu alınıb. Bu faktoru da unutmaq olmaz.