a- Ticaret yollarının değişmesi, yeni deniz yolunun keşfi.
b- Hristiyan milletlerin Asya ve Afrika'yı sömürmeleri.
c- Bütün hristiyan Avrupa'nın, Türklere karşı müttefikan hücum etmeleri.
d- Az çalışmamız. İslâm dinini iyi bir şekilde tatbik edemeyişimiz.
e- Müslümanlar arasındaki ezeli tefrikalar.
f- Milliyetçilik cereyanlarının kötü tesirleri.
g- İdare sistemimizin bozulması.
h- Misyoner ve 5'nci kol faaliyetlerinin menfi tesirleri.
Sizin söylediklerinizin hilafına olarak bizleri İslâm dini geriletmedi, yukarıdaki saydığımız âmiller geriletti. 1939 yılında Hitler, devletinin kuvvetini ve kudretini şu sözlerle anlatmak istiyordu: «Bu dünyayı Allah'a bomboş teslim edeceğim›› diye mağrur olmuştu. Beş devlet aleyhine birleşince, ancak dört sene dayanabildi.
Hristiyanlık âlemi Osmanlılara TAM 4 ASIR saldırdı. Bunlara Osmanlıların bu kadar dayanması, kuvvet ve kudretimizi ispata kâfidir.