Hakkında
1875 yılında Rusya'nın Rostov - Na_Don şehrinde doğdu. Babası Yârullah Efendi, annesi Habibullah Efendi'nin kızı Fatıma Hanım'dır.
İlk öğrenimini annesi Fatıma Hanım'dan aldı. 11 yaşında Rostov Rus Teknik Devlet Lisesi'ne girdi. Yükseköğrenimini bu liseyi bitirdikten sonra Buhara'da yaptı. Buhara'da Farsça, Arapça ve İslâm ilimlerini öğrendi. İkram Efendi ve İvaz Efendi'den fıkıh ve felsefe; Şerif Efendi'den matematik ve astronomi dersleri aldı. Öklid, Pisagor, Arşimed, Eflâtun, Aristo, Descartes, Bacon ve fikirlerini öğrendi. Hocaları için matematik alanındaki bazı eserleri Rusçadan Türkçeye çevirdi.
Buhara'da din ilimleri yanında felsefe, matematik ve astronomi alanlarında da derinleşen Bigiyev, tahsilini ilerletmek üzere İstanbul'a geldi. Burada önce Mühendislik Mektebi'ne kaydoldu. Ancak; yakınlarının ve hocalarının tavsiyesiyle tekrar İslâmî ilimlere yöneldi. İstanbul'dan aynı amaçla Mısır'a geçti. Kahire El-Ezher Üniversitesi'ne kaydoldu. Bir süre sonra bu okuldan da ayrılarak, özel araştırma ve çalışmalar yaptı. Muhammed Abduh'un derslerine devam etti. Mısır Milli Kütüphanesi'nde Kur'an tarihi üzerine araştırmalar yaptı.
Mısır'dan Hicaz'a geçti. Mekke ve Medine'de iki yıl dinî araştırmalar yaptıktan sonra Hindistan'a intikal etti. Hintli alimlerle görüş alışverişinde bulundu. Diyubent İslâm Üniversitesi'nde altı ay süreyle ilmî çalışmalar yaptı.
Hindistan'dan tekrar Kahire'ye dönen Bigiyev; üç yıl burada kaldıktan sonra önce Beyrut'a, oradan Şam'a gitti. Onbir yıl süren bu seyahatlerden sonra 1904 yılında doğduğu topraklar olan Kazan'a döndü. Bigiyev, bu seyahatları şu sözleriyle değerlendirir:
"-Büyük ümitlerle İslâm âlemini gezdim. Buhara, Türkiye, Mısır, Hicaz, Hint ve Şam diyarlarında dolaştım. Dinî medreselerin her birini gördüm. Fakat vatanıma maalesef akıbet-i tam kanaatle değil, temam-ı hayretle döndüm."
1904 yılında Arapça, Farsça ve İslâmî ilimleri öğrenmiş olarak doğduğu topraklara dönen Musa Carullah Bigiyev, burada "Tarih-ü'l-Kur'an ve'l-Mesahif" adlı eserini yazdı.
1905 yılında Kahire'de tanıştığı İbrahim Şevket Kemal Efendi'nin kızkardeşi Esma Aliyye Hanım ile evlendi.
Bigiyev, ilim tahsiline doymayan bir kişi idi. Nitekim sekiz çocuk sahibi olduğu bu mutlu evlilikten sonra da eşini ve çocuklarını annesine bırakarak Petersburg Rus Hukuk Fakültesi'ne kaydoldu. Bir taraftan Hukuk tahsili yaparken, diğer yandan özel çalışmalarıyla Arapça ve İslâmî bilgilerini artırmaya devam etti.
Rusya'da Rus-Japon Harbi'nden sonra 1905 yılında patlak veren ihtilal, Musa Carullah'ın hayatında bir dönüm noktası oldu. Zira bu ihtilal üzerine Rusya'nın otokratik devlet yapısı meşruti monarşiye dönüşmüş ve Rus halkıyla beraber Rusya dahilindeki Türklere de bazı siyasi-dini hürriyetler verileceği ümidi doğmuştur.
Kazan Türkleri, Musa Carullah ve emsali din ve fikir adamlarının öncülüğünde kapsamlı bir faaliyet başlatmışlardır.
Bigiyev, bu amaçla 1906 yılında Ülfet Gazetesi'ni çıkarır. Bu gazetede ve diğer yayın organlarında yazdığı fikri yazılarla Kazan Türklerinin fikri uyanış dönemini başlatır. Bu dönemde gerçekleştirilen beş büyük kurultayın öncülüğünü yapar.
1906 yılında yapılan Nijni Novogorot Müslüman Kurultayı'nda başkâtiplik yapar ve bu kurultayın zabıtlarını "Islahat Esasları" adıyla yayınlar. Aynı yıl içinde gerçekleştirilen 3. kurultayda, kurulmasına karar verilen siyasî partinin yönetiminde yer alır. Bu faaliyetler Rus Çarlığı'nı rahatsız eder. Ülfet Gazetesi kapatılır ve baskı dönemi tekrar başlar.
Artık, Musa Carullah'ın "Sürgün dönemi" başlamıştır. Japonya'dan, Hindistan, Mısır ve Almanya'ya sayısız seyahatler yaparak araştırmalarına devam eder..
Bigiyev, bu çalışmaları sonunda 120 eser yazar. Bunların çoğu imkânsızlıklar içinde yayınlanır. Eserlerinde Kur'an ve Sünnet temelinden kopmayan "ictihad" derecesinde yenilikçi fikirler öne sürer. Bu yönü ile hem "selefçi", hem "yenilikçi" bir görüntü sergileyen bu büyük fikir ve aksiyon adamı, 1949 yılında 75 yaşında iken Kahire'de vefat etti.
Tam adı:
Musa Carullah Bigiyev, Musa Carullah Bigiyef
Unvan:
Tatar filozofu ve ilahiyatçısı
Doğum:
Penza, Rusya, 25 Aralık 1873
Ölüm:
Kahire, Mısır, 28 Ekim 1949
Okurlar
36 okur beğendi.
352 okur okudu.
12 okur okuyor.
153 okur okuyacak.
8 okur yarım bıraktı.
Kitaplar
Hatun
8/10
İslam Şeriatının Esasları
7.6/10
Kitab-us Sünne Kur'an Sünnet İ...
8.6/10
El-Lüzûmiyyât
0/10
İslam'ın Elifba'sı
9/10
Uzun Günlerde Oruç
8/10
İlahi Rahmet ve Uluhiyet Evren...
0/10
Küçümseme
10/10
Rahmet-i İlahiyye Burhanları v...
9.5/10
İlahi Adalet - Rahmet-i İlahiy...
0/10
Kur’an ve Mushaflar Tarihi
0/10
Yâ Cûc
0/10
El-Lüzûmiyyât
0/10
Akîle Şerhi
0/10
Hafız Divanı’nın Kazan Tatar T...
0/10
Halk Nazarına Bir Niçe Mesele
0/10
Şeriat Niçin Rüyeti İtibar Et...
0/10
Edebiyat-ı Arabiyye ile Ulum-i...
0/10
Mülâhaza
0/10
Zekat
0/10
Sözler ve Alıntılar
Kadınların güzellik anlayışı erkeklere nispetle daha ali ve daha iffetlidir. Kadınlar, erkekte kuvvet gibi şecaat gibi akıl ve maharet gibi manevi güzelliklere daha fazla önem verir, fiziki güzelliğe ve şekle o kadar değer vermezler. Oysa erkeklerin kadınlarda aradığı ilk şart fiziki güzellik ve harici süslerdir. Erkekler, kadınlar kadar manevi güzellikten haz almazlar, onlara nispeten bu zevkten mahrumdurlar. Medeniyet dünyasının bu kadar moda müptelası olması, hanımların süse ve süs eşyasına sınırsız derecede rağbet etmesi, aslında erkeklerin günahıdır. Nitekim bütün modaların, büyük küçük süs eşyasının mucitleri erkeklerdir. Eğer erkekler manevi cemalden, edebi kemalden haz alsalardı böyle olmazdı. Erkekler hatunların güzelliğinden ziyade edeplerine ve toplumsal değerine kıymet verselerdi, onlar edebi kemal ve manevi cemal hususunda birbirleriyle yarışırlardı.
Sayfa 37 - Otto Yayınları
Ölümü korkmadan karşılayabiliyorsan;
Hakkını verdiğine o zaman inanabilirim yiğitliğin!
Sayfa 109Kitabı okudu
Açık riya, göstermelik haya ve yalancı bir din, belaların belası ve bütün fitnelerin baş sebebidir.
Sayfa 54Kitabı okudu
Kadın
“Eğer kadın vücudunu tezyin ediyor ,zinet ve süse fazla meylediyorsa bu erkeklerin kusurudur.Medeniyet dünyasının modalarına bu derece mübtela olmaları erkeklerin günahıdır….Erkekler dış güzelliğe bu kadar önem vermeyip,manevi cemalden ve ebedi kemalden haz alsalardı,hatunların edeplerini ve ictimai faziletlerini takdir etselerdi kadınlar süs ve güzellikte değil,ictimai faziletler hususunda birbiriyle yarışacaklardı
musacarullah.blogspot.com
Güldük gülmeyi gerektirecek bir şey yokken;
Oysa durup ağlanacak ne çok şey vardı bizde!
"Artık az gülsünler, çok ağlasınlar"
(Tevbe ,82)
Sayfa 86Kitabı okudu
İletiler
Toshihiko Izutsu ve Bazı İslamcılar
İlahiyatta talebeyken Izutsu’nun ismini çokça duyardım. Hatta onu tanımayanı döverlerdi. Bir kitabını okumuş fakat felsefî olduğu için pek anlayamamıştım. Izutsu Türkiye’de ilahiyat ve fikir camiasında etkili ve meşhur birisi olduğu için ondan biraz bahsetmek isterim. İslam Ansiklopedisi’ndeki “Izutsu”
Vaiz! Hankahı terk edip gitti diye
Hafız'ı ayıplama.
Özgürlüğün ayağını niçin bağlamaya çalışıyorsun? Bir yere gittiyse, gitti vesselam!
Gel marifeti benden dinle.
Sözümde Ruhu'l-Kudüs feyzinden mutluluk nükteleri var.
Hafız-ı Şirazi 
Rahmet-i İlahiyye Burhanları ve İnsanların Akide-i İlahiyyelerine Bir Nazar
Hatunlar cemiyetin sadece bir süsü değil, aynı zamanda millî kemâlin büyük bir hazinesidir. Hatun yalnız harem mihraplarının bir sanemi değil, insanlığın da büyük validesidir. Muhabbet bir esas ise hürmet daha büyük bir esastır.
Musa Carullah
Yorumlar ve İncelemeler
