İlköğrenimini Yozgat-Yerköy'de tamamladı. Tokat İlköğretmen Okulu'nu (1969) ve Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü'nü bitirdi (1975).
12 Mart döneminde yargılandığı DEV-GENÇ davasından iki yıl kadar tutuklu kaldı. Ağrı-Taşlıçay'da öğretmenlik, Kars-Sarıkamış'ta askerlik yaptı. 12 Eylül döneminde, yöneticilerinden olduğu TÖB-DER hakkında açılan davada yargılandı ve beş yıl hapis yattı.
1974'ten sonra birçok dergide yazıları yayımlandı, çeşitli yayınevlerinde çalıştı. Kardelen' le 1986 Akademi Kitabevi Roman Başarı Ödülü'nü; Turnalar' la 1988 Madaralı Roman Ödülü'nü, 1994 Sabahattin Ali Kültür Günleri Ödülü'nü, 1995 Truva Edebiyat Ödülü'nü aldı. PEN Yazarlar Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı, BESAM, 68'liler Birliği Vakfı gibi kurumlarda yöneticilik yapan yazar, romanlarından başka kültür, sanat, edebiyat, siyaset konulu deneme, inceleme ve araştırmalarıyla da tanınıyor..
"Bu Doğulu insanlar hoş görmezlerdi bir erkeğin ağlamasını. Hayır, doğru değildi bu. En sevdalı ağıtları buranın insanları yakmıyor muydu? Hem tarihlerinden beri ağlamıyorlar mıydı yazgılarına.."
Kapkaranlık bir bataklık içinde debelenip durmaktayız ve yönetimimizi ellerine bıraktığımız iyi niyetli aptallarla kötü niyetli alçaklar bizi kuşatan karanlık balçığını her gün artırmakta ve koyulaştırmaktadırlar.
Cem Yayınevi'nin Türk Yazarları Dizisi'ne başladım ve okuduğum ilk kitaptı.12 Mart'ın
kayıp kuşağı 68 kuşağını anlatmış kitapta. Bir kuşağın hayallerini, umutlarını, gençliklerini elinden alırken onların mücadeleci ve sevdalı ruhu yaşamaya devam etmiş. Dostlarının, sevdalarının bir bir ölümünü görmüş insanların içindeki acıyla karışık mücadele duygusunu hissedip duygulanacaksınız..
Büyük Oğul Efsanesi ile birlikte Tonguç'un ağzından Köy Enstitülerinin hüzünlü hikayesini okuyoruz. Köy Enstitülerini merak eden herkese önerebileceğim güzel bir kitaptı. Olumsuz diyebileceğim tek eleştirim gereğinden fazla uzun olduğunu düşünüyorum. Otobiyografik bir anlatımı olduğundan dolayı fazla detaylara girilmiş. Daha bilimsel ve tarafsız okumalar yapmak isteyenler için piyasada farklı kitaplar da bulunmaktadır.
İsmail Hakkı Tonguç ve Cumhuriyetin ilk yıllarına ait eğitim politikaları hakkında kapsamlı bir eser.Köy Enstitülerinin kuruluş aşamasındaki yaşanılan zorluklar güzel bir dille anlatılmış.Yaşanilanları bir araştırmacı gözü ile oluşturduğundan edebi kısmı zayıf kalsa da bir başucu kitabı niteliğinde tavsiyemdir .
Yoktan varoluşun somut bir simgesi olan köy enstitüleri egemen güçlerin rahatsızlığı yüzünden elinden alınmış köylü yine yokluğa çaresizliğe mahkum bırakılmış.Kapatılmasının tarihi bir hata olduğunu şu an ki bulunduğumuz durumdan anlamış olmalıyız..