Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Thomas Pink

Thomas PinkFree Will: A Very Short Introduction yazarı
Yazar
8.0/10
1 Kişi
5
Okunma
0
Beğeni
180
Görüntülenme

Hakkında

Okurlar

5 okur okudu.
7 okur okuyacak.
Reklam

Sözler ve Alıntılar

Tümünü Gör
O halde kişiyi belirli bir karar almaya, belirli bir eylem üzerine karar vermeye iten şey, bu kararı almaya yönelik herhangi bir emir ya da kişinin bu kararı almak için önceden verdiği herhangi bir karar değil, kararlaştırılan şekilde hareket etmek için bir sebep, karar verilen eylemle ilgili iyi ya da arzu edilir bir şeydir. Kişiyi elini kaldırmaya karar vermeye iten şey, karar vermeye ilişkin bir emir ya da kişinin kendi adına bu yönde bir karar vermesi üzerine herhangi bir karar değil, oldukça farklı bir şeydir: iyi ya da arzu edilen bir şey, kararı almanın kendisiyle ilgili değil, hakkında karar verilen eylemin gerçekleştirilmesiyle ilgili, kişinin gerçekten elini kaldırmasıyla ilgili bir şey.
Özgür olmak, hangi eylemleri gerçekleştireceğimizin bize bağlı olmasıdır ve tam da bu yüzden, ister aptalca ister akla uygun olsun, birden fazla eylemin bizim için mevcut olması yeterlidir.
Reklam
Makul ya da mantıklı olmak, zorunlu olarak başka türlü davranma kapasitesine sahip olmak anlamına gelmez. Gerçekten de bir kişinin rasyonelliği bazı durumlarda başka türlü davranma kapasitesini tamamen dışlayabilir. Başka türlü davranmanın akılla çelişeceği bir durumu ele alalım. Böyle bir durumda, bir kişi aptalca bir şey yapamayacak kadar akla uygun biri olabilir. Ancak özgür olmak her zaman başka türlü davranma kapasitesine -özgürlüğüne– sahip olmaktır. Özgürlük tam da budur; hangi eylemleri gerçekleştireceğimizin bize bağlı olması, yani şu ya da bu şekilde hareket edip etmeyeceğimizin bize bağlı olmasıdır.
Hobbes için insan özgürlüğü artık bir irade ya da hedef benimseme özgürlüğü olarak uygulanmamaktadır. Akla da bağlı değildir. Hobbesçu özgürlük, sahip olabileceğimiz her türlü arzunun tatmin edilmesinin önünde hiçbir engel olmaması durumundan daha fazlası değildir. Eylemlerimizin arzularımız tarafından nedensel olarak önceden belirlenebiliyor olması, yani bize gelen ve bizim elimizde olmayan arzular tarafından belirlenebiliyor olması özgürlüğümüzden bir şey eksiltmez. Özgürlük için önemli olan tek şey, bir arzuya sahip olunduğunda onun tatmin edilmesi yolunda engel oluşturabilecek hiçbir şeyin olmamasıdır.
O halde bir eylemi sahici bir eylem yapan, bir sonuca veya çıktıya ulaşmak için bizim tarafımızdan üzerine düşünülmüş, bilerek yapılmış bir şey olarak anlaşılabilir olmasıdır. Eylem her zaman anlaşılır biçimde amaçlı bir şey olmalıdır. Her zaman şu ya da bu hedefe yönelik olmalıdır; yani bu nihayetinde, eylemin amacının onun ötesine uzanıp uzanmadığı veya eylemin yalnızca kendisi için gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği meselesidir. O halde, eylemimizin verili bir hedefe yönelik olduğunu doğru kılan nedir? Örneğin, elimi kaldırdığımda bunu size işaret etmek için yaptığımı doğrulayan nedir? Elbette eylemi belirli bir arzu veya motivasyonla gerçekleştiriyorum; bu, tam da o hedefe yönelik bir arzu veya motivasyondur. Eğer elimi kaldırmam, hedef olarak sana işaret etmek şeklinde addedilirse, elimi yukarıya götürmeme neden olan şey sana işaret etme arzum olmalıdır. Bedenimizin, arzularımızdan kaynaklanmayan-yani biz istesek de istemesek de meydana gelen- hareketleri, hedefe yönelik eylemler değil, seğirmeler veya refleksler gibi salt kör hareketlerdir.
Nereden Nereye?
Varoluşçuluk çok karamsar bir görüş bence. Hayatın tesadüflerden ibaret olduğunu öne sürmekle birlikte özgür iradeyi savunan bir yapıda diye anladım. Her şey tesadüfen gerçekleşiyorsa nasıl özgür irademiz olabilir? bkz.
Free Will: A Very Short Introduction
Free Will: A Very Short Introduction
Süleyman Sina Çelik

Süleyman Sina Çelik

@SSCelik
·
14 Ocak 2023 02:54
Yalın - "Nereden Nereye"
Ner'den nereye, ah aşkım Bizden geriye kalan ah, bi' türlü alışmadım Sen dön geriye diye yokluğunla tanışmadım Nasıl olur diye diye elimden kayıyor göre göre
Gugukçulara Selam
Free Speech: A Very Short Introduction
Free Speech: A Very Short Introduction
ile ifademi özgürleştirdim.
Free Will: A Very Short Introduction
Free Will: A Very Short Introduction
ile de irademi özgürleştireceğim. Eğer özgür iradem yoksa kimsenin ağzından düşürmediği Nietzsche denilen gâvurun görüşü mantıklı olacak. Zira kendisi Hukuk sisteminin özgür irade sayesinde çalıştığını ancak özgür iradenin "gerçek" olmadığını savunuyor.
Reklam
Bülbülüm Altın Kafeste Metaforu
"Özgür irademiz var mı?" sorusuna kendimce mantıklı bir açıklama buldum ve bunu kafama göre uydurmadım.
Free Will: A Very Short Introduction
Free Will: A Very Short Introduction
ve
Felsefeyi Yaşamak
Felsefeyi Yaşamak
kitaplarındaki metinler haricinde Murat Bardakçı ve Fatih Altaylı'nın programlarına katılan Ahmet Mahmut Ünlü ve Abdulaziz Bayındır gibi zatların da görüşlerini dinledim. Bir türlü verilen cevaplardan tatmin
Süleyman Sina Çelik

Süleyman Sina Çelik

@SSCelik
·
18 Ocak 2023 13:04
Özgür İrade Sorunu (Aslında bir çözümüm var)
Teolojik Belirlenimcilik Tanrı her şeye gücü yeten ve her şeyi bilen olduğundan, olan bitenin önceden O’nun tarafından buyurulmuş ve O’nun bilgisinde olması gerektiği öğretisidir. O halde, eğer Tanrı benim ne yapacağımı ben daha onu yapmadan biliyorsa ve aslında benim ne yapacağımı buyurmuşsa, özgür seçim yaptığımı söylememin pek anlamı kalmaz. Az sayıda Müslüman ve başka hiçbir Hıristiyan ilahiyatçı bu sonucu kabul etmeye yanaşmaz; çünkü bu, Tanrı’nın yasalarına itaat etme ya da etmeme durumunda olacakları öğreten dinlerinin diğer öğretileriyle çelişir.
Sayfa 246 - Ayrıntı Yayınları, (çev. Abdullah Yılmaz)

Yorumlar ve İncelemeler

Tümünü Gör
176 syf.
7/10 puan verdi
·
Beğendi
·
4 günde okudu
Özgür irade, herhangi bir neden sonuç ilişkisine bağımlı kalmadan kendiliğinden gerçekleşen bir olay olarak anlamlandırılmış bu eserde. Üstelik, rasyonel düşünme şeklimiz, dürtülerimiz, arzularımıza dair çeşitli neden sonuç ilişkilerine bağlı kalınarak deterministik bir özgür irade olmamasına dair çeşitli savları incelemiş olsa bile, yazar bu etkilerin anlamı değiştirmediğini, '' salt olarak bir özgür irade" ' nin durumsal bir olay örgüsü olduğunu vurgulaması dikkat çekiyor. Şahsen bunu sadece anlık bir olay örgüsündeki yapıp yapmama özgürlüğünün bulunmasına indirgenmesi , tabiat itibariyle anlam bozunmasına yol açıyor. Benim kanaatim kesinlikle yapıp yapmama özgürlüğünün bile kısıtlı şartların etkisi altındaki bir kaç seçenek sunması ve bizi bu seçeneklerle sınırlaması yüzünden"salt olarak bir özgür irade" ' den bahsetmek, abes geliyor. Hayat görünmeyen güç kuvvetlerinin de etkisinde seçenekler sunuyor , yani bir nevi bir kaos var, bir karar kümesinin içindeki 50/50 bir olasılık özgür irade olarak nitelenemez. O olsa olsa kontrollü bir 50/50 dir. Farklı bir olay ve karar altındaki özgür irade olasılığını da hesaba katamayacağımıza göre tam anlamıyla bir özgür iradeden bahsedemeyiz.
Özgür İrade
Özgür İradeThomas Pink · Say Yayınları · 20234 okunma