18 Ekim 1894’de Budapeşte de doğdu. Zengin bir fabrikatörün oğluydu. İktisat Fakültesini bitirdi. Babasının işinde çalıştığı yıllarda işçilerin yaşamını yakından tanıma fırsatım buldu. “Lia” adlı ilk öyküsünün 1917’de Nyugat adlı dergide yayımlanmasıyia adını duyurdu. 1919’da Macar Komünist Partisi’ne katıldı. Partinin dağıtılmasından sonra Fransa’ya kaçtı. Uzum yıllar Batı ülkelerinde dolaştı. Ülkesine döndüğünde ise Horthy hükumetince (1920-1944) hapsedildi. II.Dünya Savaşı’nın bitmesi ve Horthy hükumetinin düşmesiyle yeniden önem kazandı. 1948’de Kossuth Ödülü’nü aldı. 1952’den başlayarak Komünist Partisi’nden uzaklaştı. 1956 Macar Ayaklanmasını desteklediği ve hükumete karşı tavır aldığı için 1957’de hapse mahkum edildi. 1960’ta serbest bırakıldıktan sonra yazarlığı sürdürdü. Tibor Dery ülkesinin dışında kaldığı yıllarda daha çok gerçeküstücü ve dış avurumcu düz yazı ve şiirler yazmıştı. Sonraki yıllarda yazdığı roman ve öykülerindeyse işçilerin yaşamlarını ve Alman faşizmine karşı direnen komünistlerin mücadelelerini yansıttı. Befejezetlen mondat (“Bitmemiş Cümle”) adlı romanı genç bir komünistin öyküsünü, Felelet (“Cevap”) adlı romanı ise genç bir işçinin gelişimini ve 1930 kuşağı Macar aydınlarının çabalarını psikolojik bir derinliğe yer veren gerçekçi bir üslupla ele alır. 1958’de yayımlanan Niki adlı romanı birçok dile çevrilmiş, Batı ülkelerinde en çok satan kitaplar arasına girerek Dery’e uluslararası bir ün kazandırmıştır. Konularını duygusal ve sevecen bir tonla, ama gerçeklere bağlı kalmaya özen gösteren bir üslupla işleyen Dery, 1950’de Sosyalist Gerçekçilik’in karşısında yer almıştır. “Eğlentili Bir Gömme Töreni”, “Portekizli Kral Kızı”, “Sevi” adlı öyküleri Türkçe’ye çevrilerek Eğlentili Bir Gömme Töreni adıyla kitaplaştırılmıştır.
Eserleri (başlıca): Roman: Befejezetlen mondat, 1947, (“Bitmemiş Cümle”); Felelet, 2 cilt, 1950-1952, (“Cevap”); Niki, 1958.
Kaynak Linki : eokulegitim.com/tibor-dery-kimdir
Tek gerçek yaşadığımız gündür, ama inanmayız, boşlarız. İnsanlığa yararlı oluyoruz diye bir de yalan uydurmuşuz! Her dakkamız,
bütün davranışlarımız yalan dolan ..
Dev / Tibor Dery
Ülkü Tamer çevirisiyle
Macar asıllı ünlü yazar ve şair Tibor Dery’nin İkinci Dünya savaşını takip eden yıllarda yazdığı üç öykü Ülkü Tamer çevirisi ile bizlerle buluştu.
Üç öykü de o kadar güzeldi kiÜçünde de gözlerim doldu, kahramanlarla birlikteydim sanki, yaşananları taa en derinlerimde hissettim.
İlk öykü Dev’de;
Bu yıl okuduklarım içinde, beni derinden sarsan kitap olarak kaydettim.
*
''..kendini sevmekten iyice arınmış bir sevgi var mıdır ki.?'' (Sayfa: 10)
*
10. sayfada sorulan bu sorunun cevabı, sonda ''Var''.!
Hatâ, onu konuşanlarda aramak.
Eğlentili Bir Gömme Töreni Yazarın okuduğum ilk öykü kitabı. Kitaba ismini veren Eğlentili Bir Gömme Töreni hikayesi oldukça iyiydi. Macar edebiyatında oldukça önemli bir eser ayrıca yazarın politik kimliği de bulunuyor. Hikaye biraz hüzünlü olmasına karşın insanların ikiyüzlülüğü inceden inceye eleştirilmiş.