Bu ancak bir fedainin söylemi olabilir.
Buna, Çernobil patlaması sonrasında Reaktör'ün içine girip, daha büyük patlamaları önleyen kişiler örnek verilebilir.
Bu fedai bağlam dışında, ölüm daima dönen çarkları durdurur (buna fedailerin kendi öznel varlıkları da dahil) :)
Ölüm daima dönen çarkları durdurur mu? Kimin için, hangi çarkları?
Karyolada devinimsiz bir şekilde yüz üstü ya da sırt üstü yatıyorsun. Cam açık, kapı aralık, oda boğucu, dışarısı boğucu. Duvarda simetriden uzak asılmış sivri çeneli bir adamın tablosu, camın eşiğinde açık duran deftere vuran rüzgarın defterde oluşturduğu ses, duvarın sertliği, dışarının sesi, sessizliğin senin, elini bir yumruk yapışın; serbest bırakışım ya da, sıcaktan şişen şakakların, göğsünü kabartışı nefesinin, yerinden fırlayacakmış gibi kabaran damarların; ve bilincin, ölümü düşünen, kendini yadsıyan, yine ve yine yadsıyan; gözlerin dolandıkça duvarın sertliğinde, kararlılıkla oturuşu ölümün gözlerinin önüne. Sonra sıcaktan bitap düşmüş sineğin, muhtaçlıkla camdan içeriye süzülüşü, ölmeyi andıran sesi; düşe düşe süzülüşü ve sanki kendi ölümünü, ölümü düşünen bir bilinçle birleştirmek isteyişiyle, gelip kabaran damarlarına konuşu; çöküşü, ölmemek için soluklanışı. Sonra gözlerin senin, onu kesen sürekli; tiksinti, merak, acıyış ve bir düzine tuhaf hisle yargılayışın; her hareketini hissedişin teninde; huylanışın.
Bunlar çark. Duvarda sivri çeneli, kafasının ortası kel bir adamın duruşu, onu algılayışın; kabarması damarlarının, onu algılayışın; acıyla uçuşu sineğin, onu algılayışın; defterden çıkan hışırtılar, onu algılayışın; bilincin senin, öleceğini bilen, bunu düşünen, onu algılayışın. Bunlar çark. Çark her şey; ve her şeyi algılayışımız. Çark, algıladığımız sürece çark; algılayışımız olanaksızlaşınca, çark değil artık bizim için çark.
O halde “duran çarklar” çarklarımız. Bireysel olana kayıveren, hatta malzemesi bilinç olan bir çark. Bilincin ölümü arkasında toplumsal bir kalıntı bırakıyorsa o çark ancak simgesel olarak durmuştur. Dönüyor dönüyor dönüyor... Peki kendi çizgisi içinde dönüp duran, sonra da hiç dönmemesiye duran bir çarkın üzüntüsünü kim anlayacak? Hangi bilincin çarkı...
Çark daima çarktan yitenlerin, çarka yeni eklenenlerle doldurur boşluğunu. Bir ağaç devrilirken, bir fidanı filizlendirir devrilişiyle. Çarkı algılayabilen nasıl ki çarkın kendi algısından sonra da devinimleneceğini biliyorsa, çarkın devinimlenişinin yolunun kendi algısının yok oluşuna bağlı olduğunu da bilmeli. Ama çarkı algılayan zaten bunu bilmiyor mu? Duvarda asılı duran sivri çeneli ve kel kafalı adam bunu anlaşılır kılmak için uğraşmamış mıydı? Ya sivri çeneli adamdan önce uzun sakallı iki adam da bunun görünürlüğü için uğraşmamış mıydı?
Ama yine de çarkı algılayan acı çekiyor; onun kafasını çarkı bir gün algılayamayışı değil, çarkı algılarkeki üzüntüsü meşkul ediyor. Ama yine de, çarkı algılayanın, üzüntüsünü anlayacak birini aramak, bulmak isteyişi ne kadar kabul edilebilir? Çarkın böyle bir kuralı var mıydı? Çark üzerine yazan bu adam neden bunu bilmiyordu? Neden bu adam üzüntüsünü duyacak birini bulamasa bile çarka yine çarklık etmeye devam ediyor? Ya çarka soru soran damarı kabarık bu kadın neden bu çarkın simgesel bir parçası olduğunu bilmesine rağmen bu kadar üzüntü duyuyor; değil, duyabilir üzüntü. Asıl bu üzüntüsünü anlayacak birini neden soruyor?
Ona çarkın böyle bir kuralının olmadığını hatırlatmalı mı?
İki uzun sakallı adam; ondan sonra da sivri çeneli, zeki gözleri olan, geniş alınlı adam çarkları döndüren belki de en önemli itici güç. Umut kaynağı, bitmek tükenmek bilmeyen bir iş gücü sağlıyor. Ama her şeyin bir sonu var. Dönen çarkların duracağı gün de gelecek. Gerek kolektif bir çarkı döndürerek gerekse de usulca bir bilincin sessizliğiyle durarak. Çarkın kuralı olduğuna inanmıyorsun. Hepsinin özel yöntemlerle döndüğünü ve durduğunu biliyorsun. Kendininkinin akıbetini hiç olmadığı kadar merak ediyorsun ve biraz da bencilce, vücudunun varoluşu ortadan kalktığında bile dönsünler istiyorsun/istiyoruz.
Çark bilinçsiz, bilinç onu kavramıyorken de dönmeye devam edecek. Son ancak bilinç için geçerlidir; çark daima kendini devir-daim edecek. Onun yıkımı bile dönüşü niteliyor olacak. Kendimin akıbeti, bilincin yittiği bir madde döngüsü. Bütün derinlik, bu basitlikte.
İstek, çarka aykırı; çark, isteğe aykırı. İsteyebilir, istemeyebiliriz; çark buna burun bile kıvırmaz. Bunu kabul etmek ağır, fakat reddetmek daha ağır.
İki sakallı adam ve diğer sivri çeneli adam, bunlar benim için de bir umut kaynağı. Çarkın bütün karanlığına karşın, ronahî'nin (ışığın) kaynağılar. Kaynağılar yeni yaşamın; çarkın yeniden yaratımının.
Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir.