Nə isə, çox şükür ki, bu atom bombasını kəşf etdilər. Əgər bir də müharibə başlasa, mən gedib o bombanın düz üstündə
oturacam. Könüllü surətdə. Allaha and olsun!
– Frans! – deyirəm: – İndi bəlkə bir az yatasan.
O cavab vermir, yanaqlarından göz yaşları axır. Mən onları silmək istəyirəm, lakin yaylığım çox kirlidir.
Mən onun kölgədə qalan üzünə əyilirəm. O hələ çox ağır nəfəs alır. Üzü islanmışdır, ağlayır. Görünür, mənim bu səfeh nitqlərim ona təsir etmişdir. Mən onun çiyinlərini qucaqlayır və üzümü onun üzünə dayayıram.
– Frans, bəlkə sən Klosterberqdə villalar arasında istirahət evinə yerləşə biləsən, – deyirəm. – Sən orada pəncərədən üfüqdəki ağaclara qədər geniş bir sahəni seyr edə bilərsən. İndi taxıl yetişən gözəl vaxtlardır; axşamlar günəş batarkən tarlalar sədəf kimi parlayır. Bizim balıq tutduğumuz, monastır çay boyu qovaq ağacları sırasını xatırlayırsanmı? Sən orada yenə akvarium düzəldib içində balıq saxlar, kimsədən izin almadan həyətdə gəzişər, hətta könlün istəyəndə piano da çala bilərsən.
Axır vaxtlar tez-tez belə olur. Nəsə demək istəyirəm, amma ağzımdan tamam başqa sözlər çıxır. Ya da demək istədiyimin tam əksini deyirəm. Sözümü düzəltmək istəyəndə, daha çox dolaşıram, fikrim daha çox yayınır, nə demək istədiyim özümün də yadımdan çıxır. Elə bil ikiyə bölünmüşəm, ya özümdən qaçıram, ya özümün arxamca düşürəm. Mərkəzdə nəsə yoğun bir dirək var və mən o, dirəyin başına fırlanaraq özüm-özümlə qaçdı-tutdu oynayıram...
Yoxsul və sadə adamlar daha düşüncəli idilər, onlar dərhal müharibəni bir bədbəxtlik kimi qəbul etdilər, halbuki, müharibənin nəticəsini hamıdan əvvəl özlərinə aydın etmələri lazım gələn varlı balaları sevinclərindən nə etdiklərini bilmirdilər.