Elvin Xəlilov
@ElvinXelilov
11 okur puanı
Aralık 2022 tarihinde katıldı
Bilginin iki yönü
Herhangi bir yeterli bilim felsefesi, bilimin şu temel paradoksunu çözmenin bir yolunu bulmak zorundadır: insanlar toplumsal etkinlikleri içinde bilgi üretirler, bilgi bütün diğer toplumsal ürünler gibi bir toplumsal üründür, üretilmesinden ve onu üreten insanlardan motorlar, sandalyeler ya da kitaplardan daha bağımsız değildir ve kendi zanaatkârları, teknisyenleri, reklamcılar, standartları ve becerileri vardir ve başka herhangi bir meta kadar değişmeye açaktr. Bu, "bilgi"nin bir yönüdür. Bilginin diğer yönü ise șudur: Bilgi, insanlar tarafindan üretilmeyen şeylerin bilgisidir: cıvanın özel çekim gücünün, elektroliz sürecinin, ışığın yayılma mekanizmasının. Bu "bilgi nesneleri"nden hiçbiri insan etkinliğine bağlı değildir. İnsanoğlu yok olsa bile, her ne kadar ex hypothesi bunu bilecek kimse olmayacak olsa da, ses yaylmaya devam eder ve ağr cisimler aynı șekilde yere düșerler. Gelin bunlara, kaçınımaz yeni bir teknik kelime icadı ile, "bilginin geçişsiz nesneler" diyelim. Geçişsiz bilgi nesneleri, Aristocu maddi nedenlerdir. Bunlar bilimin ham maddeleridir - o günkü bilim tarafindan bilgi parçalarına dönüștürülen yapay nesneler.
Sayfa 21Kitabı okuyor
Okur Takip Önerileri
Üç milyon yıl önce bir Afrika vadisindeki savan boyunca yürüyen bir insansı olduğunuzu hayal edin. Otların arasından gelen bir hışırtı işitiyorsunuz. Bu sadece rüzgâr mı, yoksa tehlikeli bir yırtıcı mı? Cevabınız ölüm ya da kalım anlamına gelebilir.
Otların arasından gelen hışırtının tehlikeli bir yırtıcı olduğunu varsayarsanız ve sadece rüzgâr olduğu ortaya çıkarsa, kavrayışta yanlış pozitif ya da gerçek olmayan bir şeyi gerçek sanma olarak da bilinen Tip I hatayı işlemiş olursunuz. Yani, var olmayan bir kalıbı saptarsınız. Otların arasından gelen bir hışırtıyı (A) tehlikeli bir yırtıcıya (B) bağlarsınız; oysa bu durumda A, B'yle bağlantılı değildir. Sakıncası yok. Hışırtı sesinde uzaklaşır, daha tetik ve sakıngan kesilir, varacağınız yer için başka bir yol bulursunuz.
Otların arasından gelen hışırtının sadece rüzgâr olduğunu varsayarsanız ve tehlikeli bir yırtıcı olduğu ortaya çıkarsa, kavrayışta yanlış negatif ya da gerçek olan bir şeyin gerçek olmadığını sanma olarak da bilinen Tip II hatayı işlemiş olursunuz. Yani, gerçek bir kalıbı gözden kaçırırsınız. Otların arasından gelen bir hışırtıyı (A) tehlikeli bir yırtıcıya (B) bağlamaktan kaçınırsınız; oysa bu durumda A, B'yle bağlantılıdır.
