Eski dinlerde sihir muhterem olduğu için, o zamanın Toyonizmi akliyye felsefesini, Şamanizm'i de şer'iyye felsefesini vücuda getirmişti. Eski Türklerde iki felsefi sistem vardı ve bunların biri dinden, diğeri sihirden doğmuştu.
Bir ülke ki çarşısında dönen bütün sermâye
Sanatında yol gösteren ilimle fen Türkündür
Hirfetleri birbirini dâim eder himâye
Tersâneler, fabrikalar, vapur, tren Türkündür
Ey Türkoğlu işte senin orasıdır vatanın!
Mustafa Kemal hiç şüphe yok ki, ne komünist, ne de sosyalistti. Sosyalizm ve onun es son ihtilalci şekli, yani toplum yapısının ihtilal yoluyla topyekün ve yeniden inşası demek olan komünizm, ona yabancıydı. Kaldı ki Mustafa Kemal, sınıf kavgası değil, Milli Kurtuluş Mücadelesi yapıyordu. Bu mücadele batı manasında sınıfların teşekkülüne karşı özlemler, yani gelecekte ki sınıf kavgalarını önleyici hedefler güder ve organlar getirebilirdi ama, aslında bir sınıf mücadelesi değildi.
Vaktiyle muhtelif kavimlere mensup memuriyetçilerin bir ikbal (mevki sahibi olma) Kabe'si olan Bizans'ta kozmopolit bir sınıf teşekkül etmişti (oluşmuştu).
Bu tayfa kendi kendine bir ünvan aramış, nihayet şehri (şehirli) tabirinde karar kılmıştı. Şehrinin Milliyeti yoktu.
Sururi'nin Refi Ahmedi'ye hitap ettiği "Men ü tü her düneşehriyem ki men Türk u tü Kürd" mısrasından anlaşılacağı vecihle şehri ne Türk, ne Kürt, ne Arap, ne Arnavut'tu: Bütün milliyetlere düşman bir heyet. Bu heyet Arap'ı beğenmez, Kürt'ü istihfaf eder (hafife alır), Laz'la eğlenir, Türk'ü tahkir ederdi (aşağılardı).
Ahmet Vefik paşa'nın Müntehabat-ı Durüb-i Emsal'ını açarsanız bu kavmi isimler hizasında bir takım münasebetsiz tavsifler (sıfatlar) görürsünüz. Şehrilerden sadır olan (çıkan) bu meseller sahiplerinin ruhiyatına en açık vesikalardır. Bunlardan yalnız Tüklere ait olanını naklediyorum:
"Türk atına binince bey oldum sanır."
"Türk olana şehir içi zindan olur."
"Türk pohpohu,Acem pehpehi sever."
"Türk işi ödünçtür."
"Türk danişment olur adam olmaz."
"Türk ne bilir bayramı laklak içer ayranı."
"Türk ve tosun çünkü doğdu anadan,öğüt aldı eşek ile danadan."
"Türk'ün aklı sonradan gelir."
"Türk direngi olmaz (beklemez)."
"Türk'e beylik vermişler,önce babasını öldürmüş."
Çocuklarına nasihatlerini veya mallarını miras bırakmasa da olur, ama sözü edilmeyen hazineyi, insanlık ve babalık örneği hazinesini onlara bırakacağı en iyi mirastır. Tüm varlığımla çocuklarıma bu mirası bırakmaya çabalıyorum.