İlahi müdahale
Göbekli Tepe'nin heyecan verici bir sırrı daha vardı. Genetikçiler yıllar boyunca evcilleştirilmiş buğdayın kökekinini aramaktaydı. Yakın zamandaki keşifler en azından evcilleştirilmiş bir türün (küçük kızıl buğday) Göbekli Tepe'ye otuz kilometre mesafedeki Karacadağ Tepeleri'nde ortaya çıktığını gösteriyor.
Sayfa 104Kitabı okudu
Göbekli Tepe'nin heyecan verici bir sırrı daha vardı. Genetikçiler yıllar boyunca evcilleştirilmiş buğdayın kökenini aramaktaydı. Yakın zamandaki keşifler en azından evcilleştirilmiş bir türün (küçük kızıl buğday) Göbekli Tepe'ye otuz kilometre mesafedeki Karacadağ Tepeleri'nde ortaya çıktığını gösteriyor.
Sayfa 102 - KolektifKitabı okudu
Göbekli Tepe'nin heyecan verici bir sırrı daha vardı. Genetikçiler yıllar boyunca evcilleştirilmiş buğdayın kökenini aramaktaydı. Yakın zamandaki keşifler en azından evcilleştirilmiş bir türün (küçük kızıl buğday) Göbekli Tepe'ye otuz kilometre mesafedeki Karacadağ tepelerinde ortaya çıktığını gösteriyor.
Dünya üzerinde evcilleşmeye müsait, en fazla ve en değerli yabani bitki ve hayvan türünün ana va-tanı, günümüzde Türkiye, Irak, İran, Suriye, Lüb-nan, Ürdün ve İsrail’i kapsayan Güneybatı Asya coğrafyasıdır. Bu bölge eğimli, hilal ay şekline benzediği için, her ne kadar inanılmaz bereketli tarım alanlarına sahip olmasa da Bereketli Hilal olarak bilinir. Ancak bu evcilleştirilebilir yabani türler dünyada tarımın ilk başladığı yer olmasını sağlamıştır, bu yüzden özellikle verimli olmasa da bu bölgeye Bereketli Hilal diyoruz. Bereketli Hilal, modern buğdayın, bezelyenin, fasulyenin, nohutun(Güneydoğu Türkiye’ye özgüdür) ve diğer birçok bitkinin yabani atalarının ana yurdudur. Buğday(aslında evcilleştirilmiş dörtlü farklı yaba-ni buğday çeşidi vardır) halen dünyanın en değerli bitkisidir. Bereketli Hilal aynı zamanda ev-cilleştirilmiş “Büyük Beşli”nin, —inek, koyun, keçi domuz ve at— atalarının da ana yurdudur, bunlar-da halen dünyanın en değerli evcil hayvanlarıdır.
Suriye, Irak, Lübnan, Ürdün ve İsrail ülkeleriyle, Türkiye'nin Güneydoğu illerini ve Dicle ve Fırat nehirlerinin «verimli» vadilerini içine almaktadır. Tarihçi Breasted, bu yöreye «Verimli Hilal» adını vermiştir.Arpa ve buğday, koyun, keçi ve domuz, ilk kez bundan 10 bin yıl kadar önce, işte bu yörelerde evcilleştirilmiş ve tarıma alınmış olmalıdır.
Hindistan ve Mısır'da Tarımın bilinen başlangıcı
Yerel evcilleştirmenin böyle Güneybatı Asya'dan gelen ilk ürünleri önderliğinde başlamış gibi göründüğü bir başka bölge de Hindistan'ın İndus Vadisi'dir. O bölgedeki ilk çiftçi toplumlar MÖ yedinci binyılda daha önce Bereketli Hilal'de evcilleştirilmiş ve besbelli ki İran yoluyla İndus Vadisi'ne yayılmış olan buğday, arpa ve başka tarım ürünlerinden yararlanıyorlardı. Hörgüçlü sığır gibi, susam gibi Hindistan'daki yerel türlerin evcilleştirilmesi İndus Vadisi'ndeki çiftçi toplumlarda ancak bundan sonra görülüyor. Yiyecek üretimi Mısır'da da MÖ altıncı binyılda Güneybatı Asya'dan gelen tarım birlikleriyle başladı.
Sayfa 111
İlahi müdahale
Göbekli Tepe'nin heyecan verici bir sırrı daha vardı. Genetikçiler yıllar boyunca evcilleştirilmiş buğdayın kökenini aramaktaydı. Yakın zamandaki keşifler en azından evcilleştirilmiş bir türün (küçük kızıl buğday) Göbekli Tepe'ye otuz kilometre mesafedeki Karacadağ Tepelerinde ortaya çıktığını gösteriyor.
Bunun bir tesadüf olması mümkün değil. Muhtemelen Göbekli Tepe'deki mabet, bir şekilde insanın buğdayı ve buğdayın da insanı evcilleştirmesinin ilk adımlarıyla ilintiliydi. Yapıları inşa eden ve kullanan insanları doyurmak için çok büyük miktarlarda gıdaya ihtiyaç vardı. İnşaatı desteklemek ve tapınağı yönetebilmek için avcı toplayıcılar yabani buğday toplamaktan yoğun buğday tarımına geçmiş bile olabilirler. Normalde öncüler birköy inşa eder ve köy büyüyünce ortasına bir tapınak kurarlar. Fakat Göbekli Tepe bulguları, ilk önce tapınağın yapıldığını ve köyün daha sonra tapınak çevresinde geliştiğini işaret ediyor.
Göbekli Tepe'nin heyecan verici bir sırrı daha vardı. Genetikçiler yıllar boyunca evcilleştirilmiş buğdayın kökenini aramaktaydı. Yakın zamandaki keşifler en azından evcilleştirilmiş bir türün (küçük kızıl buğday) Göbekli Tepe'ye otuz kilometre mesafedeki Karacadağ Tepelerinde ortaya çıktığını gösteriyor.
Excelente
Ortaçağlarda Avrasya'nın memeli hayvanlarının yerini sudolapları, yel değirmenleri almaya başlayıncaya kadar insan kas gücü ötesinde başlıca “sanayi” gücü kaynağıydılar -örneğin, değirmen taşlarını döndürmekte, su kaldıraçlarını çalıştırmakta. Oysa Amerika kıtalarında büyük evcil memeli hayvan olarak tek bir tür vardı, lama/alpaka denen bu
Sayfa 472 - Tübitak
Gerek buğday, gerekse arpa, yaban otlarının evcilleştirilmiş türleridir. Ama bu ekimde, tohum için en iyi bitkinin seçimiyle, bilinçle ya da rastlantı olarak aşılanma yapılması sonucu yaban ot tohumlarına oranla beslenme gücü çok daha yüksek bitkiler elde edilmiştir.
Sayfa 56 - e-kitapKitabı okudu
