15-16 Haziran 1970 DİSK'e Bağlı Büyük İşçi Yürüyüşü
DİSK'in kurulmasından sonra 1970 yılına kadar grev sayısında artış meydana gelmesi, eylemlerin radikalleşmesi ve çalışma ilişkilerinde sendikal rekabetten dolayı gerginlikler yaşanması nedeniyle, dönemin Adalet Partisi Hükümeti, sanayileşmenin sağlanması ve ekonomik büyümenin gerçekleştirilmesi kaygılarının da etkisiyle (15-16 Haziran eylemlerine neden olan) 1970 yılındaki yasa değişikliği ile Türk-İş'i tek faal konfederasyon haline getirmek, zaman içinde diğer sendika ve konfederasyonların tasfiyesini sağlamak amacını gütmüştür. Böylece, giderek kontrolden çıkan ve siyasileşen işçi hareketi de kontrol altına alınacak, sınıf mücadeleleri bastırılmış, sermaye birikiminin önündeki bir engel kaldırılmış olacaktı. Kuşkusuz bu çaba, ulusal düzeyde, devlet eli ile merkezileştirilmiş, tekelci temsil hakkı tanınmış, sermaye birikimini rahatsız etmeyecek bir sendikacılık oluşturma yolundaki korporatist bir uygulamadır. Ancak, Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi tarafından 1972 yılında iptal edilen bu düzenleme, 15-16 Haziran 1970'te işçilerin büyük tepkisine neden olmuştur.
İşçi sınıfı, DİSK'in tasfiyesine yönelik 1970 yılındaki bu düzenlemeye büyük tepki gösterdi. İstanbul ve Kocaeli'ndeki onbinlerce işçi 15 Haziran'da protesto eylemlerine başladı ve fabrikalardan kent merkezlerine doğru yürüyüşe geçti. 16 Haziran'da da protestolar devam etti. Farklı merkezlerden yürüyüşe geçen yaklaşık 250.000 işçinin bir merkezde buluşmasını engellemek isteyen polis ve jandarma ile işçiler arasında çatışmalar çıktı. Çatışmalarda iki yüze yakın işçi yaralanırken, yüzlerce işçi gözaltına alındı. Olaylar hem hükümeti hem de sarı sendikacıları ürküttü. Hükümet işçi eylemlerinin gerçekleştiği İstanbul ve Kocaeli'nde sıkıyönetim ilan etti, DİSK yöneticilerini gözaltına aldı. İzleyen günlerde ise, 4000 Disk üyesi işçi işten atıldı ve kara listeye alındı. Sermayeyi ciddi ölçüde ürküten, Türkiye tarihinin en büyük işçi eylemi olan 15-16 Haziran eylemleri, izleyen yıllarda bir daha yapılamadı ve hem işçi sınıfı hem de sosyalist hareket açısından bir dönüm noktası oldu.
Sayfa 149 - 1. baskı - Mayıs 2004
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.