Devlet'i Anlamak İsteyenle BuyursunBu site için ilk incelemem olacak. Önüme düştüğü için yazıyorum.
İnceleme yazmadan evvel başka arkadaşların incelemelerini de okuyayım dedim. Üzülerek söylüyorum ki çoğu kişi ne Platon'u tanıyor ne de dönem içinde Atina şehrinin yapısını/tarihini biliyor. Dolayısı ile Devlet kitabını da anlayamamış veya yanlış anlamış.
Size bu şekilde yazılan kitapları okumadan evvel kısa bir dönem araştırması yapmanızı tavsiye ediyorum. Fikir vermesi açısından çok basitçe döneme bakalım isterseniz;
1) Bugün Yunanistan dediğimiz topraklarda ve Ege bölgesi ada şehirlerini de içine aldığımız M.Ö.750-150 yaklaşık dönem Antik Yunan dönemi olarak adlandırılır. Bunlardan iki şehir devleti dönem içinde mücadele eder; Sparta ve Atina.
2) Bu bölge ticaretin de gelişmesiyle oldukça gelişmiş ve zenginleşmiş bir bölgedir. Elbette bu şehir devletlerinin yönetim sistemleri bulunmaktadır. Sparta sert bir askeri diktatörlük üzerine kurulu, soylu bir askeri sınıf tarafından yönetilen, köleci ve Totaliter bir rejime sahiptir. Atina ise adaylıkların olduğu, partilerin ve destekçilerinin söz sahibi olduğu, şimdi bizim Demokrasi dediğimiz sistemi yine belli bir "Soylu" azınlığın içinde yaşatan, yani bir gurup seçilmişin ancak oy kullandığı veya seçilebildiği, köleci ve Aristokratik bir rejime sahiptir.
3) Millet ticaret ile zenginleşince aslında kökende soylu olmayan bir Burjuva (Tüccar diyelim) sınıfı ortaya çıkar. Bunlar "biz neden oy kullanamıyoruz veya seçilemiyoruz?" diye yaygara yapar. Para da olunca yavaş yavaş bazı hakları kazanırlar. Bu süreç sonrası artık Burjuva seçilmeye ve seçmeye başlamıştır. Toplumun çoğunu oluşturan Atina halkı seçilemez veya oy kullanamazdı. Köleler zaten insan bile değildi.
4) Atina devleti artık Burjuva ve Aristokrat soyluların iktidar mücadelesine girdi. Artık sırf parası olduğu için yönetime giren bazı kişilerin kararları, eğitimsizlikleri vs. Atina'yı yanlış seçimlere yöneltmiş, Tarih boyunca savaştığı Sparta ile mücadelesinde ağır darbeler almasına sebep olmuştu.
Evet tarihi bilgi yeterli olmuştur. Platon genç bir delikanlıyken Atina Sparta ile olan savaşta ağır yenilgiler almış, çökme eşiğinde bir şehir devleti halindeydi. Haliyle oturup Devlet'i yazdığında ve konuşmalarında ve tavsiyelerinde sürekli ve genel itibari ile; "Demokrasi diye tanımladığımız her kesimin oy kullanması, seçim yapılması, serbest tartışma ortamı tam bir aptallıktır! Böyle yaparsanız oy verenleri sözler ile kandıran demagogları seçer ülkeyi çökertirsiniz" demiştir.
Devlet kitabı işte bu eksikliklerin giderilmesi için tavsiyeleri anlatır ve basitçe şöyle der;
*Demokrasi saçmalıktır. Ancak zeki, bilgili, eğitim almış belli bir gurubun yönetime katılmasına izin verilmeli ve onların seçtiği aday ülkeyi yönetmelidir.
*Basit halk çalışmalı, askerler savaşmalı, köleler sömürülmelidir. Gerekirse zorla göç edilerek uzak ülkelerdeki sömürü artırılmalıdır.
*Belli gurubun haricinde zenginleşilmesine izin verilmemelidir.
*Kral elbette olmalı (çünkü seçilmiş kişi) onun danışmanlığını ve düşünsel kararları ancak bilgili, zeki ve eğitim almış kişiler yapmalıdır.
*Sparta bakın ne güzel yönetilmektedir. Biz eskiden ne güzel böyleydik. Şimdi ortalık karma karışık oldu iyi mi oldu kardeşim!
*Devlet çocuk sahibi olmaktan cinsel birlikteliğe, ne giyeceğinden nerede yaşayacağına kadar insanları şekillendirmeli, beynini yıkamalı, yönlendirmelidir....
..demiştir.
Yani Platon şimdi bildiğimiz anlamda "Demokrasi düşmanıdır", "Özgür düşünceyi istememektedir", "Devletin halkı zorla, bilerek şekillendirmesini, basit insanlar olarak kalmasını ve seslerini çıkartamamalarını" tavsiye etmiştir, "Bir gurup azınlığın yönetim ve seçim hakkı olmalıdır" demiştir. Şansa bakın ki bu bir gurup insanın arasında Platon ve tayfası da vardır.
Özetlersek uzun incelememizi; "Kitabı okudum çok etkilendim, adam Devlet'i nasıl da güzel analiz etmiş bizde böyle olmuyor efendim, okuyalım ve nasıl bir sistem kurulurmuş gözlerimizle görelim, büyük deha imiş helal olsun gib gibi" diyen arkadaşlarımız el insaf edin!
Platon gibi olsun devletimiz diyorsanız aileden zengin bir aristokrat olup, kültür, eğitim anlamında yurt dışlarında eğitim almış olmanız gerekiyor. Yoksa siz kitap okuyup, oy verebileceğinizi mi zannediyorsunuz ya da seçilebileceğinizi falan?
İyi okumalar dilerim.
Not: Anlayarak!