Öteki, Öteki Ben ya da Peterburg Manzumesi. Dostoyevski’nin İnsancıklar adlı ilk romanının ardından yayınlanan ikinci eseri. Öteki ile birlikte Dostoyevski hayranları ikiye ayrıldı. Birinci grup İnsancıklar ile büyük hayranlık uyandıran hatta büyük edebiyat çevrelerince adından geleceğim büyük yazarı olarak söz ettiren Dostoyevski’nin Öteki ile irtifa kaybettiğini söyledi. İkinci grup ise Öteki ile Yeraltından Notlar’ın ayak seslerini duyduğumuzu söyledi. Sanırım ben de ikinci grupta yer alıyorum. Sevgili Öteki’miz novella diye adlandırabileceğimiz bir eser. Yani; hikayeden daha uzun ve romandan daha kısa, olaylar bir hikayeye göre daha ayrıntılı ele alınmış, yine kişiler bir hikayeye göre daha fazla ve daha ayrıntılı. Ben de kitabı okurken gereğinden uzun bulmuştum. Bu kadar detaya gerek var mıydı diye düşünmüştüm. Mesela Bay Golyadkin’in içsel konuşmaları bana çok uzun, zaman zaman da anlamsız gelmişti. Ancak şimdi düşünüyorum da parçalanmış bir bilinci ele alıyoruz, kişilik bölünmesinden, öteki ben’den söz ediyoruz. O halde bu kadar yoğun içsel konuşmaya yer verilmesi, bilinçteki dalgalanmalar Dostoyevski’mizin aslında çok da iyi bir analist olduğunu ortaya koyuyor. Buram buram psikanaliz kokuyor buralar. Psikanaliz demişken Bay Golyadkin’in içinde bulunduğu dudumu analiz edip bir tanı koymamız gerekirse şüphesiz bu disosiyatif kimlik bozukluğu diyebiliriz. Peki Bay Golyadkin’in bundan haberi var mı ? Yok! Nasıl olsun ? Kendini olduğu gibi kabul edememiş ki. Edemediği için de tıpkı diğerlerine benzeyen bir “öteki” yaratmış. Sonra ona benzemeye çalışmış, yapamamış, daha da kendinden uzaklaşmış. Öteki ile uzlaşmaya çalıştıkça kendinden uzaklaşmış. Toplum yine bildiğimiz gibi kendinden farklı olanı yalnızlaştırmayı başarmış. Gerçek ben ile ideal ben arasındaki çekişmenin, uçurumun gerçek ben’e neler yaptığını okuyoruz bir bakıma. Toplumun “farklı olmayacaksın, olacaksan da yalnız olmaya mahkumsun” dayatması her dönemde karşımıza çıkıyor. Çoğunluktan farklı olan bir özelliğiniz ile ön plana çıkma, toplumun sana ucubeymişsin gibi bakması, dışlanmışlık hissi, suçluluk duygusu, ben bunlarla mücadele edebilirim, farklılıklara saygı duymayı öğreneceksiniz, yalnızlık (toplumsal izolasyon), toplumun dayatmalarını kabullenme, kapanış. Bütün hikaye bu! Toplum ne yazık ki her dönemde olduğu gibi bireyin kendini gerçekleştirme mücadelesinde bireyin yoluna taş olmayı kendine vazife bilmiştir. Kitabı okurken muhtemelen siz de kendi benlik mücadelenizi anımsayacaksınız. Sonrasında ne hissedeceğiniz sizin mücadelenizin gidişatıyla ilgili olacak sanırım.

ÖtekiFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201922,3bin okunma

·

174 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

merve