Rene Girard
Kitaba değinmeden önce, Girardın taklit düşüncesi belirli bir süre sonra şiddeti yaratığını ve bu şiddeti önlemek için kurban etme eylemi olduğunu söylemektedir. Gabriel Tarde'ye göre Taklit, bireylerin diğer insanların davranışlarını, düşüncelerini veya duygusal tepkilerini taklit etmeleri anlamına gelir. Tarde'ye göre, insanlar sosyal ortamlarda bulunduklarında, başkalarının davranışlarını gözlemleyerek ve onları taklit ederek öğrenme ve uyum sağlama eğilimindedirler. Özellikle çocuklar, taklit yoluyla sosyal davranışları ve becerileri öğrenirler. Tarde, taklit fenomenini sosyal etkileşimin temel bir unsuru olarak görür. Bireyler, diğer insanları taklit ederek sosyal normları, değerleri ve davranışları paylaşırlar. Bu taklit süreci, toplumda benzerliklerin ve ortak davranış kalıplarının oluşmasına katkıda bulunurlar, iki düşünür Taklit kavramını daha farklı görmüştür, birisi yapısal bir etki yaratırken diğeri ise daha çok yıkıcı bir düşünceye gitmiştir.
Özet
Rene Girard, Günah Keçisi kitabında, kültürün, insanların tek bir kurban üzerinde birleşmesiyle başladığını savunur. Buna göre, herkesin birbirine karşı savaştığı durum, hepsinin birine karşı birlik olduğu duruma dönüşür. Bu, günah keçisi ilkesidir. Günah keçisi kurbanının cesedinden, her toplumun kökeni olan kurban ritüeli doğar. Girard, insanların birbirlerini taklit etme eğiliminde olduklarını ve bu taklitin rekabet ve şiddet doğurduğunu iddia eder. Bu şiddeti önlemek için, insanlar, suçu tek bir kişiye yükleyip onu öldürerek, ortak bir düşman yaratırlar. Bu, günah keçisi mekanizmasıdır. Bu mekanizma, toplumsal uyumu sağlar, ancak aynı zamanda kurbanı hem suçlu hem de kutsal olarak görme eğilimini de yaratır. Bu, dinin, mitolojinin, kurbanın, ritüelin, kültürel kurumların ve toplumsal normların kaynağıdır. Günah keçisi mekanizması, suçlananın değil, grubun inanç ve davranışlarını değiştirir. Bu yüzden, suçlama eylemi, suçlamanın içeriğinden daha önemlidir. Girard, günah keçisi mekanizmasının, İncil ve Hristiyanlık tarafından ortaya çıkarıldığını ve eleştirildiğini ileri sürer. İncil, kurbanın masumiyetini ve Tanrı'nın adaletini vurgular. Hristiyanlık, şiddeti reddeder ve kurbanın yerine geçer. Girard, Hristiyanlığın, şiddetin kökenini ve sonucunu açığa çıkaran ve ona karşı çıkan tek din olduğunu savunur. Günah keçisi kitabının devamında, Girard, günah keçisi mekanizmasının, tarihsel ve edebi örneklerle nasıl işlediğini gösterir. Kitabın ikinci bölümünde, Girard, günah keçisi mekanizmasının, Antik Yunan mitolojisinde, Shakespeare'in trajedilerinde, Yahudi soykırımında ve modern terörizmde nasıl ortaya çıktığını analiz eder. Girard, bu örneklerde, günah keçisi mekanizmasının, toplumsal krizleri çözmek için kullanıldığını, ancak aynı zamanda yeni krizlere yol açtığını ileri sürer. Girard, günah keçisi mekanizmasının, kurbanın bakış açısını göz ardı ettiğini, onu hem suçlu hem de kutsal olarak gördüğünü, ve onun ölümüyle toplumsal düzeni yeniden kurduğunu iddia eder.. Kitabın üçüncü bölümünde, Girard, günah keçisi mekanizmasının, İncil ve Hristiyanlık tarafından nasıl eleştirildiğini ve ortaya çıkarıldığını savunur. Girard, İncil'in, günah keçisi mekanizmasının kurbanlarını, özellikle de İsa'yı, masum ve adaletli olarak gösterdiğini, ve böylece günah keçisi mekanizmasının yalanını ifşa ettiğini söyler. Girard, Hristiyanlığın, günah keçisi mekanizmasının yerine, sevgi, bağışlama ve merhamet gibi değerleri koyduğunu, ve böylece şiddeti reddettiğini ve kurbanın yerine geçtiğini belirtir. Girard, Hristiyanlığın, günah keçisi mekanizmasının alternatifi ve eleştirmeni olduğunu, ve bu yüzden modern toplumların temelini oluşturduğunu ileri sürer.
Özetlemek gerekirse:
- Girard'a göre toplumlar birbirlerini suçlayan "günah keçileri" aracılığıyla şiddet döngüsünü durdururlar.
- Bir toplumda şiddet ve kavgalar artmaya başladığında, toplum liderleri durumu kontrol altına almak için bir "günah keçisi" işaret eder. Bu kişi ya da grup diğerlerinden farklıdır ve suçu onlara atılır.
- Toplum böylece şiddeti günah keçisine yöneltir. Günah keçisinin kovulması ya da öldürülmesi toplumdaki gerilimi azaltır ve barış sağlanır.
- Girard'a göre İncil'in özü, günah keçisi mekanizmasını çözmektedir. İsa hem kurban hem de kurtarıcı olarak sunulmuştur. İsa'nın öldürülmesiyle giderek günah keçisi sistemine son verilmiştir.
- Girard teorisinde İsa, günah keçisi rolünü reddetmesiyle insanların birbirlerini suçlamalarını engellemiştir. Böylece şiddet döngüsü kırılmıştır.
- Girard'a göre şiddet birbirine benzeyen iki taraf arasındaki rekabetten kaynaklanır. İnsanlar birbirleriyle yarışır ve aynı nesnelere sahip olmak isterler.
- Zamanla bu rekabet şiddet eylemine dönüşür. Ancak toplumun içinde bulunduğu anksiyeteden kurtulmak isteği, şiddeti başka yönlere kanalize etme ihtiyacını doğurur.
- Günah keçisi sistemi, Yahudi avamına karşı Hıristiyanların, azınlıklara yönelik faşist toplumların ve komünist rejimlerin düşman ilan ettiği kişi ya da gruplara örnek olarak gösterilebilir.
- Girard teorisi, dinler tarihi, antropoloji ve sosyoloji alanlarında şiddetin kökenleri ve yayılması üzerine yeni bakış açıları sunmuştur. Günümüzde de taraflarla diyaloğa önem verilmesi açısından önemli bir referans noktasıdır.
Günah KeçisiRene Girard · Kanat Kitap · 200564 okunma
·
44 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
