Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü
İskender PalaAnsiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü Gönderileri
Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü kitaplarını, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü sözleri ve alıntılarını, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü yazarlarını, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mahmud-ı Gaznevî'nin
kölesi ve mahbûbunun adı. Rivâyet ederler
ki Sultan Mahmud bir gece neşe ve keyif
ile kendinden geçmişken nedimlerine
emrederek Ayâz'm saçlarını kesmelerini ister. Ayaz rıza gösterir ve saçları kökünden
kesilir. Ertesi sabah durumu gören padişah şaşırır ve çok pişman olur ve bir daha
içki içmemeye tevbe eder. Bunun içindir
ki Ayaz çok zaman zülüf ile birlikte anılır
Allah, Arşının nurundan iki
güneş yarattı. Kendi ilm-i İlâhisine uygun
olarak güneşi dünya büyüklüğünde, ayı da
güneşten küçük olarak ortaya koydu.
Sonra Cebrâil*i ayı söndürmekle görevlendirdi. O da üç kere kanadını ay yüzeyinden geçirdi. Ay bundan önce bir güneşti. Güneş gibi ışıklı idi. Aym ışığı o zaman alındı ve geriye nuru kaldı. Ayın üzerinde görünen siyah lekeler bu hadisenin
izleridir.
îbn Abbas'tan îsrâiliyyât* yoluyla gelen bir haberde güneş ve aym yetmişer parça olarak yaratıldığı, aym nurundan 68 parçanın alınarak güneşe verildiği,
bu yüzden güneşin çok parlak, ayın ise sönük olduğu rivâyet edilmektedir.
Çünkü halk arasında yaygın bir inanışa göre ay
tutulması ayın önüne büyük bir yılanın
gelmesi demektir. Bu yılanı ürkütmek için
silah atmak, teneke çalmak vs. ile gürültü
yapılır.
Aşk ile üzüntü birlikte
vardır.
Peygamberimiz
Mi'râc* yolunda iken Arş*a varınca karşısına bir arslan çıkıp yolunu kesmiş. Peygamberimiz o zaman parmağındaki yüzüğü çıkarıp arslana atmış. Arslan yüzüğü
ağzına alıp yoldan çekilmiş. Ertesi gün
Peygamberimiz Mirâc'ı anlatmaya başlayınca Hz. Ali* ağzından yüzüğü çıkarıp
ona vermiş.
Efsaneye göre İskender-i Zülkarneyn*
ordusuyla birlikte bir memlekete uğramış. Orada
kendisine ileride bir deniz olduğu, o deniz geçilince
3 ay süren karanlıklar ülkesinin başladığı ve bu
ülkede ab-ı hayat olduğu söylenmiş. İskender,
veziri Hızır*'ı da yanına alarak denizi geçmiş ve
zulumât (karanlıklar) ülkesine varmış. Bu arada
İlyas* da yanlarındaymış. İskender'de karanlıkları
aydınlatan iki mücevher (veya bayrak) varmış.
Birini Hızır ile İlyas'a vermiş. Hangisi suyu bulursa
yekdiğerini haberdar etmek şartıyla ayrılmışlar.
Hızır ile İlyas yorulunca bir pınar kenarına oturup
karınlarını doyurmak istemişler. Hızır yanında
getirmiş olduğu pişmiş balıkları çıkarmış. Pınardan
elini yıkarken bir damla su balığa damlamış. Balık o
anda canlanıp suya karışmış. Hızır bilmiş ki âb-ı
hayat budur, kana kana içmiş. İlyas'a da içirmiş. 0
sırada bunlara bir emr-i İlahi gelmiş ki bundan
İskender'e söz etmesinlerBir rivayete göre de İskender'e haber vermek için
pınardan ayrılmışlar ama tekrar aynı pınarı
bulamamışlar. Böylece Hızır ile İlyas ölümsüzlüğe
ermişler. Kıyamete dek Hızır denizde, İlyas da
karada sıkıntıya düşenlere yardım ederler ve her
senenin 6 mayıs günü İskender seddi üzerinde
buluşup Ka'be'ye hacca giderek o yıl yapacakları
işleri görüşürlermiş.
Âhû, sevgiliyi kıskandığı için, içine kan oturur ve sonuçta misk meydana gelirmiş. Çünki misk, aslında kurumuş kandan ibarettir.
Sayfa 324Kitabı okuyor
Ateş, gözde tutuşur ve gönülde alevlenir. Âşık gönlündeki ateşi söndürebilmek için daima gözünden su akıtır. Ama o ateş asla sönmez. Ateşin yanında sudan başka bir de hava vardır. O da âh şeklinde ateşi arttırır. Hatta bu âh ateşli olarak ağızdan çıkar.
Sayfa 41Kitabı okuyor
Utandım ağlayarak, ağladım utanmayarak
İnsan yokluktan gelir ve yine yok olur. Varlık iki yokluk arasında bir vâkıadır.
Sayfa 18
Rivâyete göre ağaçlar, Kadir ve Hıdırellez gecelerinde secdeye kapanırlarmış.
Sayfa 7
Afyonu patladı ne demek;
Afyon müptelaları önceleri mercimek büyüklüğünde, sonraları da fındık büyüklüğünde afyon yutarlarmış. Özellikle ramazan ayında afyon tiryakileri küçük haplar şeklinde hazırladıkları afyonları birer, ikişer, üçer kat kâğıda sarıp yutarlarmış. Midede bunlar birer-ikişer saat arayla patlayınca afyon zevki bütün gün devam edermiş. Halk arasındaki "afyonu patla mak" ve "hapı yutmak" tabirleri buradan gelir.