Gaspıralı İsmail
Necip HablemitoğluGaspıralı İsmail Gönderileri
Gaspıralı İsmail kitaplarını, Gaspıralı İsmail sözleri ve alıntılarını, Gaspıralı İsmail yazarlarını, Gaspıralı İsmail yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
1880-1890 devresinde Gaspıralı Rusya'da en çok
sevilen ve nüfuzu olan liderdi ve onun sözleri hatta Rusya
dışında da dikkatle izleniyordu.
Sayfa 87 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
Meşhur Macar Türkoloğu Prof. Lâszlö Râsonyi;
"Usulücedit"in sonuçları hakkında görüşlerini şöyle ortaya
koyuyor.
"Gaspıralinın ektiği tohum boşa gitmedi. XX yy. başlarında Rusya'daki Türk ülkelerinde, Gaspıralinın istediği tarzda 5000 okul ve öğretmen vardı. Rus okullarına gitmeden de Avrupalılığa yaklaşmak mümkündür."
Usulücedit" hareketi ile Türk Dünyasında yeniliğin, batılılaşmanın öncüsü olan
Gaspıralı İsmail Bey, Türk maarif tarihine ismini altın harflerle yazdırdı, İsmail Bey "Usulücedit" hareketi ile Türklüğün kalbinde bir kere daha ebedileşti.
Sayfa 86 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
Çarların siyaseti neticesidir ki, Rusya Türkleri arasındaki okur yazarların sayısı bütününe oranla %5'e kadar inmişti.
Sayfa 76 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
BİZLER GELİR GEÇERİZ
LÂKİN MİLLÎ MAARİF YAŞAYACAKTIR.
Gaspıralı İsmail Bey
Sayfa 75 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
İsmail Bey'e göre sadece 1856-1863 senelerine kadar Kırım'dan 475 bin Türk, Türkiye'ye göç etmiştir. Bunların da
çoğunluğu Rumeli tarafına geçmişti: "Şöyle ki umumen giden muhacirin miktarı bir milyondan pek eksik olmasa gerektir"
diyen İsmail Bey, göç psikozuna tutulan Türkler'i durdurmak
için elinden geleni yapmaktaydı. İsmail Bey, "Türk Yurdu'nda
basılmış olan "Muntazam Muhaceret" başlıklı makalelerin
birinde şöyle diyor:
"Doğrusunu söylüyorum; eğer benim elimde olsaydı, Kırım'dan bir tek Türk oğlunu yerinden kımıldatmazdım; çünkü,
giden bir kişi, on kişiye tesir ediyor, dalâlete düşürüyor, giden
kendisi de necat bulamıyor, yurt bozuluyor, yenisi
kurulamıyor, kimseye faydası yok; herkese zararı var"
(..)
"Rusya'dan olan muhaceretin Devlet-i Osmaniye'ye faydası olmamakla beraber bunun, Rusya'da kalanlara da en büyük ziyanı vardır. Çünkü her aileden biri, ikisi hicret ettiği
halde geride kalanları "biz de gideriz" fikri ile yurtlarında
misafir gibi kalıp lazım olduğu derede iş tutmayıp iktisaden
pek çok ziyanlara uğruyorlar. Böylece ne camie kandil oluyorlar, ne kiliseye mum!
Sayfa 62 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
Gaspıralı, her şeyden evvel en geniş anlamı ile Türkçü, diğer bir
deyimle Turancı idi. Onun düşündüğü ideal Türk'ü, kendi tarih şuuru içinde milli benliğine sahip, "Bütün Türklük" için çalışan, bunun yanında İslamiyet'in ibadet icaplarını yerine getiren bir tipte canlandırabiliriz.
O, bu esaslarla hakiki bir Türk Müslümandı. İslam dininin
taassupla ilgisi olmadığına inanan hakiki bir mümindi.
Sayfa 60 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
İsmail Bey'in yüksek kişiliğinde kendisini kuvvetle gösteren diğer bir özelliği de gerçekçi olmasıdır. O, her şeyde olduğu gibi Müslüman Türkler'in İslamiyet'in icaplarını, anlayarak yerine getirmelerine taraftardı.
Sayfa 59 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
Yusuf Akçura, İsmail Bey'in İslami görüşünü kısaca şöyle özetlemektedir:
"İsmail Bey'in İslam'a nazarı, milli hayata derece-i nef'i (faydalanma derecesi) noktasındadır"
Sayfa 59 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
İsmail Bey'e göre İslamiyet, Batı medeniyetinin doğurucularındandır. Bu bakımdan İslamiyet, Batı medeniyetinin bazı şartlar dairesinde, kabulüne engel çıkmaz.
İslamiyet'in bu gerçek esaslarını benimsemiş olan İsmail Bey, taassuba, dolayısıyla taassubun yaratmış olduğu geriliğe ve cehalete karşıydı. İsmail Bey'in bu gerçek İslamiyet anlayışı yüzünden bir olan düşmanı ikiye çıkmıştı.
Rusya da Rus emperyalizmine karşı Türk dünyasını bilhassa Rusya Türkleri'ni uyandırmak mücadelesini veren Gaspıralı İsmail Bey için Rus misyonerlerinin açmış oldukları "yıpratma" kampanyasına aslı Türk olan
cahil softalar da katılıyorlardı.
Hatta bu softalardan Tontar müdarisi İşmehmet Hazret, İsmail Bey hakkında "kafirdir" fetvasını vermiştir.
Sayfa 58 - Birharf YayınlarıKitabı okudu
Gaspıralı İsmail Bey, İslamcı idi. Onun İslamcılığım yanlış anlamamak gerekir. Dr. Saffet Arın Engin; onun, İslamcılığı hususunda çok değerli şu teşhisini ortaya koyuyor:
"Gaspralı İsmail Bey'in İslamcılığı, Türkleşmenin bir öğesi olarak ortaya çıkmıştır."
Sayfa 57 - Birharf YayınlarıKitabı okudu