" Onu hiç görmüyor musun?"
"Hiç" dedi Matya " Yalnız güneşi görüyorum. Batum daki doktor dedi ki eğer güneşi görürsen gözlerin açılır dedi, ışığa kavuşursun dedi."
" Elbette çocuğum elbette açılacak gözlerin. Şassanzi de bir zaman benim gözlerim de görmemişti. Kördüm hiç bir şey görmüyordum."
" Peki güneşi görüyor muydunuz?"
" Evet, evet güneşi görüyordum..."
Gürcülerin belki de en tanınmış yazarlardan biri olan Nodar Dumbadze ile ilk tanışmam bu kitap sayesinde oldu ancak şunu itiraf etmeliyim ki kitap beklentilerimin çok altında kaldı; ki bu kitabı uzun bir zamandır merak ediyordum. Kitap bir yönüyle otobiyografik sayılabilir ve olaylar İkinci Dünya Savaşı sırasında Gürcistan’ın küçük bir köyünde
Gökyüzü bir ayna olsaydı, gerçek bir ayna, kocaman bir ayna. İnsanlar, herkes, ötekilerin de kötü olmadığını görürdü. Herkesin iyiliği çıkardı ortaya, herkes birbirini görüp tanısa, nice güzellikler olduğunu anlarlardı dünyada.
İsti, olduqca isti iyun axşamı idi. Qaranlıq, bir növ kəsif qatlı göy üzünü iri şüalı ulduzlar sıx-sıx bürümüşdü.
Adama elə gəlirdi ki, əlini uzadıb, ulduzlu səmadan bir tikə qoparmaq olar – səma bu qədər sıx və aşağı idi. Cırcıramalar cırıldayır, hardasa, yaxından çayın qıjıltısı gəlir, qurbağalar quruldayırdı. Vəfalı kənd keşikçiləri – itlər tənbəl-tənbəl hürür, bir-birinə hay verirdilər. İndi mənim kəndimin də səması belədir, mənim kəndimdə də bu cür sakitlikdir və orda iyun gecəsinin səmavi sükutunu pozan da eynən buradakı kimi səslərdir. Bibim də, yəqin bizim qoz ağacının altında mütəkkəyə dir-səklənərək uzanıb, ulduzlu səmanın gümüşü qaranlı-ğına baxır və mənim fikirləşdiyimi fikirləşir...
Axı, sənin də bir hədd-hüdudun var və geri də qayıtmalısan. Di, qaytar o apardığın adamları, qaytar onları, a yol. Bilirdim ki, bir gün gələcək, məni də çəkib, sonu məlum olmayan uzaq yerlərə aparacaqsan, ancaq mən bura qayıdacam, özün gec-tez məni qaytarıb bura gətirəcəksən. İstəmirəm, kimsə buraya mənim
xəbərimi gətirsin, özüm qayıdıb bura gələcək və deyəcəm: bu, mənəm, qayıtmışam, camaat! İstəyirəm ki, apardığın adamlardan hər biri belə desin, hər biri qayıtsın-istər öz ayaqlarıyla olsun, istər qoltuqağacıyla,
– ancaq təki qayıtsın!
Əgər səmada hər şey güzgüdəki kimi əks olunsaydı, nə yaxşı olardı. Onda səmaya baxar, bir-birimizi görərdik. Onda hamımız bir-birimizi tanıyar, bir-birimizlə dostlaşardıq... Bütün aləmlə tanış olardım, yer üzündə yaşayan bütün adamlar da məni tanıyardılar. Əgər səma güzgü olsaydı, yaxşı olardı... Çoxlu ölkə görərdim, bütün ölkələri. hamı da bizim ölkəni görərdi. Və onda, yəqin, daha müharibə olmazdı, çünki adamlar başa düşərdilər ki, onlar bəzən bir-biri barədə fikirləşdikləri qədər də pis deyillər. Görərdilər ki, dünyada yaxşı şeylər çoxdur. Əgər səma güzgü olsaydı, onda görərdik ki, kimisinin günü ağırdır, kimisininki isə asan, kef... Və günü xoş keçənlər əziyyət çəkənlərə kömək edərdilər... Hə, əgər səma güzgü olsaydı...
Kimi zaman içimiz ürperene, çenelerimiz takırdayana dek yıkanırdık ırmakta. Kimi zaman top oynardık. Kimi zaman tutsak almaca; kale kapmaca; uzun eşek; çelik çomak... oynar be ne sen geçirirdik günleri... Nerde o günler şimdi, o oyunlar Nerde? Çocuklar o unutulmaz, tadına doyulmaz günleri yitirmişlerdi artık.
Sanki bir el görünmeyen bir el, ağı çekip aldı kıyıya, suya atılan ağı topladı sanki. Ağın içinde oynaşıyordu yaralı, sargılı hayat. Yaralı ama yengiyle ve onurla...
Gökyüzü bir ayna olsaydı, gerçek bir ayna, kocaman bir ayna. İnsanlar, herkes, ötekilerin de kötü olmadığını görürdü. Herkesin iyiliği çıkardı ortaya, herkes birbirini görüp tanısa, nice güzellikler olduğunu anlarlardı dünyada.