Edgar Allan Poe'da hayal gücünün çağrıştırdığı bazı en uzak şeylerin bile mantıklı birer açıklaması vardır. Hayal denen şey: İnsan beyninin yaratımı olsa da hayatın kendisinden arınmış değildir. Bu bakımdan rüyalarımız gibi -ki asıl hayal de onlardır- hayallerimiz de manasını maddeden alacaktır.
Gel gelelim biz, içinde yaşadığımız dünya , onu içeren evren, hasılı "şey" namına ne varsa bir hayal gücünün ürünüdür. Tanpınar buna şöyle yaklaşmış: "Bütün hilkat, geniş ve eşsiz kudretinde canı sıkılan bir tanrının kendi kendini eğlendirmek için icat ettiği bir oyundur. Hayat nimetlerinin değişikliği içinde bize, yaratıcı işaretten kalan en büyük miras bu can sıkıntısıdır."
Bence tanrı, insanoğlunu zamandan münezzeh yaratmayarak kendi can sıkıntısının hemen her ölçüde duyulabilmesini istemiştir. Zaman denen şeyin alışılan bir akış hızı var: Hızlanırsa maddeleşecek insan; yavaşlarsa canı sıkılacak, hayal kurarak bir gerçeklik yaratacak kafasında, o gerçek ki: tanrının gerçeğinden zerre zerre çekip çıkartılmış.
