Rıza Tevfik Beyrut'un sayfiyesi Cunya'da portakal, muz ve hurma ağaçları arasında, deniz kenarında pek sevdiği büyük kayanın üzerinde güneşin doğuşunu seyrederken bir şiir yazar. 21 Mayıs 1939'da yazdığı "Cunya'da bir sabah şafak sökerken” adlı şiirin ilk kıtası şöyle başlar:
"Sevgili Nazlı! Gel Cunya'yı seyret,
Şafak söküyorken, bir sabah erken;
Âfâkı sarıp bir sisli sükûnet,
Lübnan Dağları'na gam çöküyorken! ”
Sıradan bir gezgin olursanız, meydana bakıp, kilisenin içine dalıp, turist turist dolaşırsınız. Ama St. Etienne de denilen Viyana merkez katedralinin sadece gotik mimarisinin bir örneği olarak kabul edilmediğini, aynı zamanda Hristiyan iman ve zaferi'nin de bir örneği olduğunu, Müslüman Türkler'e karşı Avrupa'nın bir simgesi olarak bulunduğunu ve çanlarının bizim Viyan'a önlerinden çekilirken kaybettiğimiz topların demirlerinden eritilip döküldüğünü bilirseniz, çanların sesini ta yüreğinizde duyarsınız.
Daha önce hiç Salzburg'u yazmadım Niye mi? İstanbul'a olan sadakatimden. Eski seyyahlar güzellikte İstanbul'la boy ölçüşebilecek iki şehirden bahsederler,
Birisi Napoli, diğeri Salzburg'dur.
Karşı kıyı Romanya. Orada da "kalafat" isimli bir başka Tuna limanı var. O güzel Tuna kıyısında, akşamın olduğu yerde grup vakti bir çay söyleyip üstadın deyişiyle o çayı karıştırırken "köpük köpük", "duman duman" zamanı eritiyoruz. Yahya Kemal'in,
"Geldikti bir zamanlar
Sarı Saltuk'la Asya'dan
Dağıldık bir bir
Diyar-ı Rum'a Anadolu'dan"
beytinden başlayıp Necip Fazıl'ın Sakarya türküsüne, oradan da
"Haniya kardeşlerin
Mavi Nil, yeşil Tuna
Giden şanlı akıncı
Ne gün döner yurduna"
deyip kendimizden geçiyor ve de akşamı bitirip geceye geçerken, "kökü mazide olan atiyiz" gibi büyük laflar ederken hâl-i perişanımızı aklımıza getiren, daha doğrusu bize titremeden kendimize getiren bir olay cereyan ediyor. Bulgar polis ekipleri bizi sorguya çekmeye başlıyorlar. Bırakın rahatımızı, ağzımızın tadı bile kaçıyor. "Kimsiniz?", Burada neye duruyorsunuz? "," Pasaportunuz var mı? "," Vizeniz hâlâ geçerli mi? " gibi bize beylik soruları soruyorlar. Sorarlar tabii, zaman onların zamanı, beylik onların beyliği; ne demişti Hüseyin Raci Efendi;
" Aziz-i vakt idik a'da zelil kıldı bizi
Esir-i bela - vü sefil kıldı bizi "
Yeniçeri bağırışır "gideriz Kızılelma'ya dek". Kızılelma'nın ne olduğunu, nerede bulunduğunu sakın kimse sormasın! Bu yolun sonunun nereye çıkacağını kimse merak bile etmesin.