Türkçede Buda anlamında ve Buda heykelleri anlamında kullanılan "Burhan" kelimesini, Maniheistler kendi azizleri anlamında kullanmışlardır.
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
Türk göğü, Türk yer sopu, bunlar birer Tanrıdır.
Tanrı: Sema, ilahi sema
Umay: Çocukların koruyucusu Tanrı'dır.
Tukyu Türkleri Şamani idiler. Şaman kelimesine karşılık "Kam" da kullanılır.
Yenisey yazılarında Tengri kelimesiyle beraber "Bel" de vardır. Bu da Yer Tanrısı'dır.
A- Doğu Türkistan'da, Hint yazısıyla yazılmış Türkçe Budist yazılarına rastlanılmıştır. Daha sonra Budistler, Soğd alfabesini kabul ettiler.
B- Orta Asya'da yaklaşık M. S. III. asırda Maniheistlik ve Hristiyanlık da kendi alfabelerini getirdiler.
Maniheizm; Zerdüşt dini, Hristiyanlık ve Budistlikle karışmasından meydana gelmiştir.
Maniheistler, kendi alfabelerini, Hristiyanlar Süryani alfabesini kabul etmişti. Oğuz Türk Devleti'nin yıkılmasından sonra Maniheizm dini Türkler arasında yayılmıştır.
Şaman abideleri: Askerlerin mezarları üstüne öldürdükleri düşmanların heykeli konur. Bu haber Çin kaynaklarıyla ve Orhun Kitabeleri'yle doğrulanmaktadır. Bunlara "Balbal" denir. Bu âdetin esası öldürülmüş adamın kıyamet gününde kendisini öldüren kimseye hizmet edeceği hakkındaki inançtan kaynaklanmaktadır.
Sayfa 14 - Genelkurmay Basımevi 9. CİLT, 2008, Ankara - PDF
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
İslam tarihinde Zındıklar
Zındık kelimesi İslam Orta çağında, İlk önceleri gizli Maniheistler için kullanılmakta iken zamanla böyle olsun olmasın, bütün Sünnilik harici kimselere de teşmil edilmiş ve sapkın (heretik) manasında genelleştirilmiştir. Zındık'ların Abbasiler devrinde, bilhassa halife Memun tarafından kurulan ve bir çeşit engizisyon müessesesi olan Mihne tarafından ağır cezalara çarptırıldıkları bilinmektedir.
Sayfa 252Kitabı okudu
Yakındoğu'dan yeni bir din çıkması yeni bir şey değildi: Hıristiyanlık da bu coğrafyadan çıkmıştı. Konstantin'in ihtidasından sonra Roma İmparatorluğu Hıristiyan olduğunda, Pers dünyasıyla sınır topraklar her türden dini grubun bulunduğu bir mozaik olarak kaldı. Üçleme fikrini kabul etmeyi reddeden heretik Hıristiyanlar ve İsa'nın biri insan, diğeri ilahi tamamen ayrı iki doğası olduğunu kabul eden diğerleri vardı. Dünyayı ve bütün sakinlerini sadece iki zıt güç olan aydınlıkla karanlığın savaş alanı olarak gören Maniheistler vardı (karanlığı uzak tutmak için salatalık ve kavun gibi "ışık dolu" meyve ve sebzeler yemeyi seviyorlardı). Bir de “bilenler", inançları çok karmaşık olan ve kimsenin neden bahsettiğini anlamadığı Gnostikler vardı. Kısacası, Hz. Muhammed kesinlikle dünyanın bu tarafından çıkan ilk alternatif dini lider değildi. Teslis inancını inkâr eden ilk monoteist de değildi. Ortaçağ Hıristiyan düşünürleri bu tarz heretik inançların uygun tekziplerini sadece erken Kilise Babaları'nın büyük kitaplarında aradılar. Sonunda İslam, bu tür sapkınlıklarla baş edebilmek için var olan bir çerçeveye yerleştirildi.
Sayfa 121 - Domingo Yayınevi, 1. Baskı: Şubat 2019
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır
3. ve 4. yüzyıllarda Çin’den Kuzey Afrika’ya kadar yayılan Maniheizm, bir ara Roma İmparatorluğu’nda baskın hâle gelerek Hıristiyanlıktan daha etkili olmak üzereydi. Fakat Maniheistler Roma’yı Hıristiyanlara kaybettiler, Zerdüşt Sasani İmparatorluğu Müslümanlar tarafındanele geçirildi ve düalizm dalgası duruldu. Günümüzde sadece Hindistan ve Ortadoğu’da bir avuç Zerdüşt topluluk hayatta kalabildi.
Sayfa 223Kitabı okudu
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler.
''Göktürk devletinde Kamlık dininde olanlar ve Budistler; Uygurlarda Şamanlar, Budistler ve Maniheistler; Hazarlarda Şamanlar, Hristiyanlar, Müslümanlar ve Museviler kendi mabetlerinde tam bir serbestlik içinde dini ayin ve merasimlerini icra ederdi.
Sayfa 347
Özellikle Gnostisizm ile Maniheizm'de hâkim olan diğer bir düalist kavram ise ruhla beden ve maddeyle mana arasındaki keskin ayrımdır. Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
Sayfa 223 - Kolektif Kitap - 44. BaskıKitabı okudu
Mazlum Maniheistler
Komplo teorilerinin en belirgin özellikleri mutlak iyi ve kötünün arka planda birbiriyle çatışma hâlinde olduğu Manici bir dünyada yaşadığımızı varsaymalarıdır.
Sayfa 33 - İletişim Yayınları, 2021, İstanbul
Gnostisizm ile Maniheizm'de hakim olan diğer bir düalist kavram ise ruhla beden ve maddeyle mana arasındaki keskin ayrımdır. Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrı'nın ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
Sayfa 223 - KolektifKitabı okudu