Mevlâna'nın doğumu öncesi XIII. yüzyıl Anadolusu'nda genel durum pek iç açıcı değildi. Kaos ve krizlerin pençesinde inleyen, umutsuzluğun ve karamsarlığın hakim olduğu bir coğrafyada iki şey vardı: Katliam ve kargaşa... Kardeş kavgaları, siyasî otorite boşluğu, mezhep çatışmaları, cemaat kavgaları, hizipçilik, siyasi ve dini kaynaklı isyanlar, sapık ve batıl düşüncelerin yaygınlaşması, toplum simsarlarının halkın özgüvenini tahrip etmesi ve bütün bunlar karşısında insanların ne yapacağını bilememekten kaynaklanan dayanılmaz sancıları...
İnsanlar, neye inanıp neye inanmayacaklarını bilmez bir halde, olup biteni seyretmekle yetiniyorlardı. Adeta kurtarıcı bir el, muştu dolu bir ses bekleyişi içindeydiler. Korku ve ümit arasında yürekler çarpıyor, ayrılıkları gayrılıkları kaldırıp tevhid sancağı altında birlik ve beraberlik mesajı getirecek kutlu bir insan bekliyorlardı..
Bir yandan iç karışıklıklar, taht kavgaları, diğer yandan Moğol zulmüne maruz kalan Anadolu insanı sevgiye, barışa ve huzura hasret kalmıştı. Bu hasret; İslâm'ın nuru, insanlığın gururu Hz. Mevlâna Celaleddin Rûmî doğana kadar sürdü.
Sayfa 11Kitabı okudu
Fatih Sultan Mehmet devlet yönetimindeki gelenek üzerine, olabilecek taht kavgaları yüzünden kardeşini ortadan kaldırmak istiyor ve bu işte onun adamlarından birini kullanıyor. Adam da şehzadeye her zamankinden daha fazla su yutturarak boğuyordu. İş olup bitince padişah bu cinayetin kefareti olarak katili, yalnız babadan kardeş oldukları ölen şehzadenin anasına teslim ediyor, o da padişahın gözü önünde katilin karnını yardırıyor, kendi elleriyle yüreğini bulup sökerek sıcak sıcak köpeklere yediriyordu.
Sayfa 109Kitabı okudu
''Şehzadem,- dedi. Padişahlarımızın birisi güneşse, birisi aydır. Halk arasında onlar hakkında bir mani söylenir ki, manası şöyledir: Hüseyin Baykara gerçek bir padişahtı. Onun iki oğlu iki taht üzerinde oturup, biri "ben ayım" dese, öbürü "ben güneşim" der ve gece gündüz birbirleriyle rekabet ederler. Bunların kendi aralarındaki kavgaları tıpkı satranç tablasındaki şahların kavgasına benzer. Çünkü her ikisi de babaları gibi gerçek bir padişah değil, kukladırlar.''
