Jaak Panksepp (5 Haziran 1943 - 18 Nisan 2017), duygunun sinirsel mekanizmalarını inceleyen alan adı olan " duygusal sinirbilim " terimini icat eden Estonya-Amerikalı bir nörobilimci ve psikobiyolog idi. Washington Devlet Üniversitesi Veteriner Hekimliği Koleji'nde Veterinerlik ve Karşılaştırmalı Anatomi, Farmakoloji ve Fizyoloji Anabilim Dalı için Hayvan Refahı Biliminin Başkanı olan Baily Endowed Başkanı ve Bowling'de Psikoloji Bölümü Uzman Profesörü Yeşil Devlet Üniversitesi . İnsan olmayan hayvanların kahkahaları üzerine yaptığı araştırmalar nedeniyle popüler basında tanınmıştı.
Panksepp birçok deney yaptı; sıçanlardan birinde, kedi tüyü yakınlarına yerleştirildiğinde, bir kedinin yakınında hiç bulunmadıysa bile, farelerin korku belirtileri gösterdiğini keşfetti. Panksepp, bu deneyden teorik olarak, laboratuar araştırmalarının evcil hayvan kedileri ile araştırmacılar tarafından rastlantıya saptırılabileceğini ortaya koydu. Deneyi köpek kıllarıyla çoğaltmaya çalıştı ancak sıçanlar korku belirtisi göstermedi.
1999 Belgeseli Neden Köpekler Gülümsüyor ve Şempanzeler Cry'de o sıçanlarda sevinç araştırması üzerine yorumda bulundu: evcilleştirilmiş sıçanların gıdıklaması, hipotetik olarak kahkaha olarak tanımlanan yüksek perde sesleri üretmelerini sağladı.
Panksepp, 1979'da, otizmin etiyolojisinde opioid peptitlerin rol oynayabileceğini düşündüren bir makale yayınlamasıyla da ünlüdür; bu, otizmin "beyindeki afyon sistemindeki üzüntüden kaynaklanan duygusal bir bozulma" olabileceğini önermektedir.
Temple Grandin , PLAY, PANIC / GRIEF, FEAR, RAGE, SEEKING, LUST ve CARE gibi ilkel duyguların takdir edilmesinin ve bunları tetikleyen şeylerin insan hayvanlarında bakımı ve eşlik eden hayvanların refah düzeyini nasıl artırabileceğini açıklayan Panksepp'in çalışmalarına yoğun bir şekilde çizer.
Panksepp, 18 Nisan 2017'de 73 yaşındayken Ohio'daki Bowling Green'deki evindeki kanserden öldü.
Birincil süreç ÖFKE kapasitemizin kasıtlı olarak bir nefret nesnesine ihtiyacı yoktur; bu saf bir histir. Elbette (ikincil süreç duygu olan) kızgınlığımızın her zaman ÖFKE'nin sebebi olarak gördüğümüz bir nesnesi vardır. Düşünceye ayrılan bol miktardaki serebral alanımızla birlikte öç almak için çeşitli entrikalarla dolu olarak zihinlerimiz yüksek alanlarında nefretleri kuluçkaya yatırırız. Bazen düşmanlarımızı cezalandırmak için planlar yaparız. Ama daha sıklıkla bunu kalıcı bir tatmine ulaşmayarak ve sıklıkla zihinlerimizi zehirleyerek hayallerimizde yaparız.
Sayfa 218 - ÖFKE'NİN ATALARDAN GELEN KÖKLERİKitabı okudu
Dünya üstüme çöktüğünde
Ve bir kapı gibi kapandığında gökyüzü
Dolduruyor sesler kulaklanmı uzaktan
Yığılıp yere kaldığımda, sere serpe...
Ne beni bulabiliyor karşımdaki
Ne benim oluyor yam başımdaki
İçten ve latif sedalardan
Bir döşemeye gömülüyorum elemle
Bir düşünce gelip
Sarana kadar beni,
Bir hayal kaplıyor zihnimi:
Bir kalem, bir de kağıt değiyor elime,
Her nasılsa alıp onlan karalıyorum bir kelime
Sonra bir kelime, bir kelime daha,
Bir zincirde birbirine ulanıyor
Ilkin gözlerimdeki karanlık bulanıyor
Sonra da
Kağıttan yelkenlimin üzerinde sıralanıyor
Çok geçmeden uzaklaşıp seyrediyorum
suda bıraktığım izi yükseliyor
zincirden bir merdiven içinde ta yukanlara,
ışığa ve sedalara ve dostlara.
ve tırmanarak basamaklanna çıkıyorum
derin mi derin elemlerin dışına ...
Herkes öfkelenebilir, bu kolay bir şeydir; fakat doğru kişiye, doğru oranda, doğru zamanda, doğru amaçla ve doğru şekilde kızmak herkesin elinde değildir, bu kolay bir şey de değildir.
-Aristoteles (MÖ 320)
"Bu kitaptan son 15-20 günde epey sayfa paylaştım. Bazı dostlar merak etti onlara özelden sayfa alıntılarının yer aldığı bu kitaptan bahsettim.
Nöro bilim-Nöro evrim-Nöro felsefe son 30-40 yılın konuları ama şunu da bilmenizi isterim ki NÖRO ile başlayan çok sayıda alt bilim dalları var. Dünyanın bilimde gelişmiş ülkelerinde insan beyninin
Tıp ile profesyonel olarak ilgilenmiyorsanız bu kitabı satın almayın. Kitap daha çok beyin fizyolojisi ve kimyasalları hakkında. Eser zihin incelemesine öncelikle hayvanlar üzerindeki deneyler ve diğer araştırmaların kronolojisi ile başlıyor. İnsan zihni ve sorunlarını tanımlıyor, çağlar öncesi insan ve günümüz hayvan davranışlarıyla karşılaştırıyor ve tedaviye dair değerlendirmeleri içeriyor. Beyin MRına bakınca ceviz görüyorsanız almayın, okuyamazsınız.
#YarımBıraktım
#AfektifNörobilim
Gönül isterdi ki bitirebileyim ama alt yapı çok eksik olunca okuması da sadece gözlere kalıyor. Tavsiye mi neden olmasın dolu dolu bir kitap.