Süheyla Bayrav Gönderileri
Süheyla Bayrav kitaplarını, Süheyla Bayrav sözleri ve alıntılarını, Süheyla Bayrav yazarlarını, Süheyla Bayrav yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Yazarın bu gizli dünyasına, eserlerinin birliğini yapan iç alemine girebilmek, onun özelliğini kavramak için en güvenilir yolu da şöyle tanımlar Proust: "Bir yazarın tek kitabını okumak, onunla bir defa rastlaşmağa benzer. Bir defa konuştuğumuz kimsenin değişik yanları olduğunu sezebiliriz. Ama, birbirlerine benzemeyen durumlarda tekrarlanan yanlar ancak ayırıcı ve özeldir".
Çağdaş eleştiri, yorumlarında, metnin içindeki yapı ve figürleri dile getirerek anlamını bulmağa çalışır.
Edebiyatın dille meydana geldiğini, gerecinin dil olduğunu unutamayız. İşte bu olgu üzerinde duran çağdaş eleştiri "kitap", "eser" gibi terimler yerine "metin", hatta "yazı" sözlerini kullanmayı daha yerinde ve doğru buluyor.
cevabı hayır olsa gerek
Okumada metin kadar okuyanın olgunluğu, ruhsal durumu; zevki etkilidir. Okuma, her zaman, bir metinle bir okuyucunun işbirliğidir, dolayısıyla bir yorumdur. Bu sözlerimiz, aslında daha bilinçli bir okuyucu olan eleştiricinin, o günkü ruhsal durumundan, izlenimcilikten, öznel yargılardan sıyrılarak iş göremiyeceği anlamına mı gelir?
Doubrovsky "eleştiri tarihi, metinlerin kaybolan anlamlarının tarihidir" der ve şöyle devam eder: değersiz metin, tek bir öze, büyük eser ise varoluşa, insanlar yaşadıkça sürekli oluşum gösterecek bir öze sahiptir. Daha başlangıçta esere verilmiş ve yayımlandığı günden beri içinde gömülü duran bir anlamı meydana çıkarmak söz konusu olamaz: eleştiri arkeolojinin bir kolu değildir. Eser, daha yapımı sırasında, değişik ve karşıt anlamları taşıdığı gibi - zaman geçtikçe - yeni görüş açıları, ona başka anlamlar da kazandırır.
Tarihsel Eleştiri
Birimlerin incelenmesinde uyulacak yöntem hakkında bir fikir verelim: soytarı, dönem dönem başka şeyleri belirtmiştir; klasiklerde güldürücü bir motif, romantiklerde ise trajik bir motiftir. Soytarının nasıl anlam değiştirdiği yerine klasik çağda neye karşı, romantiklerde neye karşı bulunduğu, her sistemin içinde nelerle ilişki kurduğu belirtilmelidir.
Bir çağın edebiyatını tanımak için yalnız o dönemde yaşamış yazarları incelemeyi ise, Roman Jakobson yetersiz bularak eleştirir. "Bir çağın özelliği, yetiştirdiği sanatçılar kadar sevdiği, esinlendiği eski yazarlar ve eserlerle de açıklanır" der.
Tarihsel niteliğini hak etmek için edebiyat tarihleri nasıl olmalıdır
Nasıl davranmak gerektiğine ilk değinenlerden biri olan tarihçi Lucien Febvre, Rabelais'yi incelediği kitabında şöyle der: Rabelais'yi anlamak isteyenlerin, onu yaşadığı döneme yerleştirmeleri ve bu dönemi bütün düşünce akımları ve tutumlarıyla tanımaları, Rabelais'nin aracılığıyla bir dönemi değil, dönemin bütünü içine yerleştirilmiş bir Rabelais'yi ele almaları doğru bir davranış olur.
Yazarın yaşamında yer alan olay ve durumların olduğu gibi eserde yansıtılacağı, gerçekten kanıtlanmış mıdır? Böyle bir bakışımın doğruluğunu kuşku ile karşılayabiliriz. Eser, çoğu kez gerçek yaşantının bir aynası olmaktan uzaktır, hatta ona bir tepkidir. İstekleri, hayalleri, bastırılmak istenilen duyguları, başka bir planda dile getirdiği düşünülebilir. Öte yandan, kaynak, etki, çevre gibi sorunların önemini yadsımak, burada söz konusu değildir. Bunların düşünce ve uygarlık tarihini, psikolojiyi ilgilendirdikleri, sanatçı hakkında bilgi verdikleri, metnin bildirisini açıklamağa yardım ettikleri gerçektir. Ancak, metnin bildirisi ve en önemlisi sanat değeri bu yoldan tam açıklanabilir mi sorunu tartışılmalıdır. Freud, bazı edebiyat ürünlerini incelerken psikanalize katkıda bulunmuştur, edebiyat bilgisine değil.*
Malherbe, Boileau, v.b. gibi ünlü şair ve yazarlardan başka, eleştirinin gelişmesinde gazetelerin payı büyüktür. Henüz günlük olmamakla beraber, o dönemde yayımlanmağa başlayan gazeteler, başkentlerin sanat olaylarını anlatırken yeni eserleri tanıtmaktan, beğenilip beğenilmediklerini haber vermekten, neden beğenildiklerini ya da eleştirildiklerini açıklamaktan geri kalmazlardı. Böylece de, sosyete dedikodularıyla karışık bir çağdaş sanat eleştirisinin doğmasına yol açmışlardır.