Dionysius Callias
@Carl_ivanic
39 okur puanı
Nisan 2023 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitap
Nasıl biri olduğumuz karşımızdaki insanın algısına göre değişiyor. Bu yüzden hepimiz birilerinin hikayesinde çok iyi ya da çok kötü insanlarız.
İnsanların büyük bir kısmı dış tesirlerle şekillenirler. Etraflarından gördükleri gibi yaşamaya ve genelin fikrini benimseyeme o kadar yatkındırlar ki rutinin dışına çıkmaları neredeyse dünyanın güneş etrafındaki yörüngesinden çıkması kadar zordur. Neredeyse tüm insanlığı kuşatan bu ataletten bahsetmek ise bize düştü. İnsanların büyük kısmı geçim derdine düşmüş hâlde. Yevmiyeciler, fakirler, dünyaperesler, kadınlar ve çocuklar nadiren durup düşünürler. Biraz gelişmiş ve şuurlu yaratıklar olsalar da hareketleri, istemsiz arzular ve dış faktörler tarafından şekillendirilen dürtülerce yönetilen birer "kukladırlar".
Hayat mücadelesinin verdiği mecburiyetle yavaş yavaş evrimleşerek hayvan mertebesini aşan insanların büyük kısmı, dış şartlar değişip de mücadele mecburiyeti kalmayınca geldiği yoldan geri dönmeye meyillidir. Tutkuyla bağlanacak bir ideali olmayan ya da kendisini hayvani seviyeden yavaş yavaş kurtaracak bu zor göreve talip olacak asil bir zihne sahip olmayanlar gerilemeye mahkûmdurlar. İşte bu yüzden erdemli yaşlıların sayısının erdemli gençlerden fazla olmamasında şaşılacak bir şey olmadığı gibi, hilekârlığı bilinen birisine güvenmemekte de yerden göğe kadar haklıyız.
Düşünen insanlar için bu savların bir kıymeti var mi acaba?
Eğer karakter gelişebilen bir şey olsaydı, yaşça ileri insanların gençlere göre daha erdemli olmaları gerekirdi ki böyle bir durum söz konusu değildir.
Bir kez kötü birisi olduğu anlaşılan ve güvenimizi kaybeden birisine ebediyen güvenmeyiz ki bu da bizlerin karakterin değişmezliğine inandığını gösterir.
Okur Takip Önerileri
Bencil birisini küçük bir menfaatten vazgeçerek daha büyük kârlara kavuşacağına ikna edebiliriz; ya da kötü bir adamı, başkalarına acı çektirdiği takdirde kendisinin daha büyük acılar çekeceğine inandırabiliriz. Fakat bu insanları bencilliğin ve kötülüğün bizzat kendisinin yanlış bir şey olduğuna ikna etmek, kediyi ciğerin kötü bir şey olduğuna ikna etmekten daha güçtür.
"Hiç kuşku yok ki," derler, "hiç hırpalanmamış bir barış, oluk oluk akan kan pahasına onarılan barıştan daha üstündür."
Seneca
İyi ve kötü
İyiyle kötüyü ayırmak için duyumlarımız iyi bir yargıda bulunamaz, faydalı olan nedir, faydasız nedir, bilmez. Bir olayla karşı karşıya kalmadıkça bir fikir sahibi olamaz. Geleceği göremez, geçmişi anımsayamaz; mantıklı sonuç nedir, bilmez; ama olayların düzeni, sırası, doğru yolda yürüyecek yaşamın tutarlılığı da buna göre örülür.
Seneca
Korkaklar ölmeden önce birçok kez ölür:
Yiğit ölümü yalnızca bir kez tadar..
— William Shakespeare, Julius Caesar
Sizi mükemmelliğe taşıyan en hızlı hayvan acı çekmektir.
Meister Eckhart
Birbirine tamamen zıt iki güç zanaatkarın aynı kanuna riayet etmiş olması imkansızdır. Sadece bu bile bana göre maniheist sistemini çökertmektedir.
Voltaire
Tek bir yüce zanaatkar, insanların büyük bir bölümü yer yüzüne yayılan fiziksel ve ahlâkî kötülüğü görüp biri bütün iyilikleri diğeri kötülükleri yaratan iki güçlü varlık tahayyül etmiştir. Şayet bunlar var olsalardı zorunlu olurlardı ve dolayısıyla zorunlu olarak aynı yerde var olurlardı. Zira kendiliğinden varolan her hangi bir yerden dışlanmasının hiçbir mantığı yoktur o hâlde iç içe geçmiş demektir ve bu saçmadır.
Voltaire
Edindiğimiz bilgiler gerektiği kadar derine nüfuz edemiyor.
Zavallı gençler daldan dala atlamak ve bir sürü derse çalışmak zorundalar ki bu durumda herhangi bir fikrin kaynağına inmeleri mümkün olmuyor. O yaştaki genç bu hazırlık eğitiminin saçma olduğunu nasıl kavrayabilir ki? İşte bu eğitimdir ki gençlerin inisiyatif alma duygusunu ve yaptığı işe sadık olma eğilimini alır götürür.
Sayfa 39Kitabı okuyor
Devleti enine boyuna demokratik ilkeler doğrultusunda düzenleyip mutlak ifade özgürlüğüne ve ciddi ölçüde inanç özgürlüğüne izin vermek şarttır. Hükümetin bütün meselesi özgürlüktür. Hükümetin amacı; insanların zihinlerini ve bedenlerini güven içinde geliştirmeleri ve akıllarını serbestçe kullanmalarına imkan sağlamaktır. Nefret, öfke ve hilebazlıkla işi olmamalı veya insanlara kıskanç ve adaletsiz gözlerle bakmamalıdır. Devlet yetkililerinin dine karışma hakları vardır hatta bunu yapmalıdırlar. Zira din, din adamlarının eline bırakılamıyacak kadar tehlikelidir. Fakat devlet müdahalesi tek bir amaçla yapıldığında meşrudur.
Baruch Spinoza
Sadece ceza korkusu yüzünden ahlaksızlık yapmayan birisi, aslında erdemli olmayı benimsememiştir. Ahiret diye de bir şey yoktur.
Baruch Spinoza