Halil Paşa'nın hayat hikayesini okuyunca vatan, millet ve hürriyet için adanmış bir beden ve ruh görüyoruz. Bugün bizim "gönül coğrafyası veya kültür coğrafyası" diyebildiğimiz ülke ve şehirler için Halil Paşa ve devrin diğer komutanları vatan deyip cepheye koşuyordu. Öyle ki Halil Paşa için vatan Balkanlar, Kafkaslar, Trablusgarp, Bağdat, Yemen ila ahir idi. Bu ülkenin ismi kayıtlara geçmemiş binlerce meçhul kahramanı ve onların hayat hikayeleri sözlü tarihin yazıya aktarılamamış olması yüzünden heba olup gitmektedir. Aslında burada Halil Kut Paşa'nın hayat hikayesi üzerinden toplumsal hafızamızı yeniliyoruz. Öyle ki yeni nesillere aktarılamayan ve topluma mal edilemeyen hiçbir değer, kalıcı ve uzun süreli olamaz.
Sayfa 135Kitabı okudu
SİYASETTE ŞAH-I DARU
¶ Koca Ragip Paşa Mısır Beylerbeyi iken Kahire'de ve Mısır'ın bütün şehirlerinde, Osmanlı idaresiyle halkın arasındaki dil Arapça idi. Resmi yazılar Arapça yazılırdı, Câmi 'ü'l-Ezher'de ve diğer medreselerde bütün dersler Arapça verilirdi, câmilerde yalnız Arapça vaaz olunurdu, kitaplar Arapça yazılırdı, mahkemelerde dâvâlar Arapça görülürdü;
