İran asıllı Marjan Kamali, Türkiye’de doğmuş ve pek çok ülkede çocukluğunu geçirdikten sonra ailesiyle ABD’ye yerleşmiş. Dünya üzerinde pek çok nedenden dolayı oradan oraya göçmek zorunda kalanlardan biri o da. Günümüzde göç etmek artık neredeyse tamamen normal bir durum haline geldi. Yer değiştirmekte olan insanların andaki hareketlerini gösteren bir uygulama yapılsa bir küre üzerinde karıncalara benzeyen noktaların sürekli yer değiştirdiğini göreceğimizden eminim. Kamali’nin “Kırtasiye Dükkânı” kitabı da içinde göç barındıran bir öyküye sahip. Okuma sırasında Safran Mutfağında Aşk’ı anımsamaktan kendimi alamadım. Göç hikâyelerinin merkezinde yer alan olağan “geçmiş” vurgusunun her iki eserin ana karakterlerinin hayatını şekillendiriyor olması garip değil bu yüzden, “Geçmiş daima oradaydı, köşelerde gizlenmişti; sen yoluna devam etmiş olduğunu düşündüğünde sana göz kırpıyor, organlarına içeriden tutunuyordu.” (s.319) cümlesinde ifade edildiği gibi. Üstelik onu silmek, yok saymak insanın elinde değil. Çünkü şimdimizin var olma nedeni geçmişimiz ki eserden konunun altını çizen alıntıyı tam buraya ekleyerek sözü noktalıyorum: “Sen geçmişi geçmişte bırakmak istediğini söylüyorsun ısrarla. Sanki bu mümkünmüş gibi!” (s.269)