Lise zamanlarımda yarısına kadar okuduğum ve kıymetini bilemediğim kitaptır kendisi. Kitabın başında yazan "Bize kalırsa aşkı tanımayan bir okuyucu bu kitabı hiç okumamalıdır." İbaresi o zamanlar aşkı bilmediğimin ispatı niteliğindedir. Osmanlı'nın en iyi ve en kotu zamanlarindan, Namık Kemal'den enfes divan edebiyatından, divan şairlerinden, Leyla ile Mecnun'dan bahseder.Hikayeyi her güzele Leyla diyen gerçek aşkı sonradan anlayan Kays'tan dinleriz. Kısacası BC için Fuzuli'nin L&M'si neyse İskender PALA'nın Babil'de Ölüm Istanbul'da Aşk'ı odur benim için.
Kullanış Türkçe'sini anlamayacak, liseyi bitirdiği halde "zaruret" kelimesinin ne mânâya geldiğini Güzel San'atlar Akademisinde hocaya soracak kadar günlük dilini bilmeyen bir neslin Fuzuli'den ve Bakî'den değil, Şinasi'den ve Namık Kemal'den de değil, Tevfik Fikret'ten ve Ahmed Haşim'den anlamasına imkân yoktu. Bu nesil Naima'yı nasıl okuyacak, hattâ Halid Ziya'dan ne mânâ çıkaracak da edebiyat tarihinin en yüksek nesir örneklerine göre bir edebî terbiye alacaktı? Onun tam ölçüde anlayabileceği Türkçe Karagöz gazetesinin muhaverelerinden ibaret kalmayacak mıydı? Bu zaruretin şuuruyla yapılan edebiyat programları kısırlaştı ve içinden çıkılmaz tezadlarla doldu.
Mustafa'nın meyhanesinde Kavaklıdere'nin başındayız.
«Sence en büyük şair kimdir Orhan?»
«Fuzuli.»
İkinci şişenin ikinci bardağındayız.
«Fuzuli'den sonra?»
«Fuzuli mi? Kimmiş o?» diyor «Bırak o da avuç açmışlardan.»
Ben yanımdaki, dilimin hiç avuç açmamış şairine bakıyorum.
«Dilimin en büyük şairi sensin» diyorum.
Diyorum amma hafifçe alay etmiyor değilim. Çakıyor kerata «Hadi oradan it» diyor.
Ömründe küfür etmemiş, çelebi Orhan Veli'yi nihayet kızdırabildiğime memnunum. Hayır kızmamıştır. Sahiden iyi şair olduğunu söylediğime kızmıştır.
Bardaklarımız boştur.
«Açık beyaz şaraptan bir tane daha doldur Mustafa.»
SAİT FAİK (Yeditepe: 1 aralık 1951)
Yahya Kemal, düzenlediği her toplantıdan önce, "Aman Mustafa'ya da haber verilsin," diyordu. Kimse Yahya Kemal'in şiirlerini Mustafa Hoca gibi ezberleyemiyordu, kimse Yahya Kemal'in şiirlerini Mustafa Hoca gibi duyarak okuyamıyordu. Kimse Fuzuli'den, Baki'den, Nedim'den ve daha birçoklarından Mustafa Hoca gibi yerinde örnekler veremiyordu. Tasavvuftan da sözediyordu Mustafa Hoca, İslâm'dan da sözediyordu. Behçet Kemal, kendi yaptığı 'şeci' Kur'an çevirisini okurken, onun bir tercüme yanlışını Mustafa İnan düzeltmemiş miydi? Mustafa Hoca Arapça da mı biliyordu? O her şeyi biliyordu canım: Tarih biliyordu, edebiyat biliyordu, dil üzerinde yetkiyle konuşuyordu, kelimelerin kökleri hakkında kimsenin aklına gelmeyen tezler ileri sürüyordu. Osmanlı sanatından anlıyordu, felsefe bile biliyordu, hatta matematik bile biliyordu. Hem de vallah bu işlerin profesörleri bile hayrandı hocaya.
- Aşk diye bir şey yoktur Muzaffer kardeşim. Şiir aşkın hizmetinde olamaz, bilakis aşk, şiirin hizmetindedir...
Leyla ile Mecnun, Fuzuli diye kocaman bir şair onları umursadığı için vardır.
+Leyla ile Mecnun hikayesi Fuzuli'den eskidir. -Ama Fuzuli yazdığından beri yenidir.
Aşk şiirin elinin kiridir!
(Kelebeğin rüyası)