Âlem-i His ayırımını Âlem-i Makülât/Âlem-i Mahsüsât (intelligible/sensible) olarak ifade eden Eflatun'a göre Allah, önce aklımızla idrak ettiğimiz cevherlerde, (idelerden) mürekkep makülât âlemini, bilahare onların hayalleri olarak hislerimizle idrak ettiğimiz mahsüsât âlemini yarattı. Birinci âlem, mutlak, ikinci âlem, mukayyettir. Hersekli Ârif Hikmet'in (2018: 176) dediği gibi, mukayyed, mutlak, sonlu sonsuzu doğrudan idrâk ve ihâta edemez; arada vasıtaların bulunması gerekir.
İzzeddin Kâşâni (2010: 48) de bu konuda şöyle der: “Aklın haddi ise, hikmet âlemini idrak etmektir ve onun kudret âlemine bir yolu yoktur. Hikmet âlemin den maksat, sebeplerin varlığıdır ki Hâkim-i Mutlak, mülk ve şehadet âlemindeki her bir varlığı bir sebebe bağlı ve o varlığın o sebeple ortaya çıkmasını sünneti câriye kılmıştır.”
O halde hakikat ile mecazdan oluşan beyan, ilmin “ne'si, niçin'i, nasıl'ı” soruların karşılık olarak Hakkın Hayra, Kudretin Hikmete, Cemalin Hüsne, yani, metafiziksel-mutlak-akli güzelliğin fiziksel-mukayyet“hissi güzelliğe tercümesidir.
Bedri GencerKitabı okudu
·
2 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.