"Clodius Anlaşması'' 1941 Türk-Alman Ticaret Anlaşması
Türk-Alman ilişkilerinde ticaret de önemli bir mihenk taşıydı. Çelik yapımında çok gerekli bir malzeme olan krom, hem Almanlar hem de lngilizler için hayati değer taşıyordu. Almanya'nın kendi kaynakları yoktu ; Türkiye ise 1939 yılında dünya toplamının yüzde 16'sını üretiyordu. Türklerin sorunu Ürettikleri malları pek fazla tüketmeyen bir ülkeyle ittifak kurmuş olmaktı. lngiltere'nin Türkiye haricinde krom ya da tarım ürüıiü alabileceği başka kaynakları da vardı. Ama diğer yandan müttefikler Almanya'nın Türkiye'den krom almasını engelleyebilirlerse, Almanya'nın savaş gayretlerine ciddi ölçüde zarar verebilirlerdi. Türkler, 1939 yılının Ekim ayında, lngilizlere gelecek iki yıl süresince yılda 200.000 ton krom satmayı teklif ettiler. Bu teklif daha sonra 20 yıl uzatıldı. Bu miktar Türkiye'nin savaş başlamadan önce ürettiği miktardan fazla olduğu için, savaş süresince Almanya'yı krom piyasasından uzak tutabilirlerdi. Ama yapılan pazarlıklar sırasında Numan Menemencioğlu, lngiltere'nin diğer Türk ihraç mallarından da anlaşmaya varılan miktarda alması gerektiği konusunda ısrar etti çünkü Almanya krom alamazsa bu ürünleri de almak istemeyecekti. ingilizler anlaşma şartlarını değiştirerek 1941 -42 yıllarında yılda sadece
50.000 ton almayı taahhüt ettiler. Türkler 1 940 yılında Almanya'yla yaptıkları ticaret anlaşmasından kromu çıkarmışlardı. Ama ingilizlerle uzun vadeli bir anlaşmaya varamadıkları için bu haklarını ileride kullanmak üzere saklı tutmuşlardı. Ekim 1 941 'de Almanya'yla yeni bir anlaşmaya varıldı. Alman arabulucu Kari Clodius'un adını alan anlaşma "Clodius Anlaşması" olarak bilinir. Bu anlaşmaya göre Almanya 1943 yılında en fazla 90.000 (İngilizlerle yapılan anlaşma bittikten sonra), 1944'teyse 45.000 ton krom alacaktı. Clodius Anlaşması'na göre Almanya Türkiye'ye askeri ve diğer gerekli malzemeleri sağlayacaktı. 1942 yazında Türkiye silah satın almak için Almanya'dan 100.000.000 mark tutannda borç aldı ki, bu malzeme taleplerini lngiltere o zamanlar karşılayamıyordu.
Sayfa 88 - MOZAİK YAYINLARI
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.