Ah Falih Rıfkı! Kitabın Zeytindağı bölümüne öyle bir son yazmışsın ki; senin verdiğin öğütün tam tersi olarak ne kadar "ilim ve vatan adamı" olduğun belli.
İmkân olsa da sorulsaydı Falih Bey'e: Yirmi yaşında bir Osmanlı subayı iken de böyle acımasız, böyle vicdânsız hükümler vermiş midir?
Yoksa bu yazılanlar bir devre yaranmak için mi? Ben vereyim cevabını; şüphesiz Cumhuriyet rejimini yüceltmek için...
Keşke bir yanı yüceltirken diğer yanı yekûnu ile "tu, kaka" yapmasak! Ama ne yazık ki düzen böyle... (Falih Bey'in 1944 Olaylarında Turancılara nasıl saldırdığını da iyi biliyoruz. Mustafa Kemâl'in ölümünden sonra da katıksız bir "millî şef"çi olmuştur.)
Neyse...
Kitap bir "hatıra" olması bakımından içerisinde değerli hâdiseler, tarihî veriler barındırıyor. Araplar için verdiği birçok hükme katılmamak elde değil. Her şeye rağmen devletinin yanında yüzünün akıyla mücâdele etmiş olanlara da hakkını teslim etmek gerek.
Diğer yandan, yazıldığı dönemin siyasî ikliminden etkilenilerek verilmiş sert ve asılsız hükümler de mevcut.
Yazar her şeye rağmen, altı yüz yıllık ulu çınarın yürek yangını varolma gayretini tatlı(!) bir üslûp ile yazmış, edebiyatımız açısından nadide bir eser.
Tarihî bir kaynak mıdır? Orası tartışılır...
